Ekstremizmi dhe pasojat

 Ekstremizmi dhe pasojate  

Profesori i Fakultetit të Studimeve Islame, Xhabir Hamiti, ka mbledhur disa definicione rreth fjalës ekstremist dhe pasojave të tij. Ai këto definicione i ka nxjerrë në një shkrim të tij përmes rrjetit social Facebook.

Më poshtë, lexojeni të plotë shkrimin e tij

Në vend të sqarimit:

Sipas fjalori të Oxfordit, me fjalën “extremist “, nënkuptohet personi i cili ka pikëpamje ekstreme – jo të zakonshme. Kurse sipas fjalorit të Beal-bekiut anglisht-arabisht, “ektremisti” është personi i cili e ka kaluar mesataren. Ndërsa fjalori më i madh arabisht-arabisht, i quajtur: “ Lisanu-Arab” nga autori Ibni Mendhur : “ekstremist” e quan personin i cili nuk është i përqendruar dhe stabil në një çështje të caktuar” !.

Në një hulumtim të bërë vitet e fundit, pas fillimit të daljes në sipërfaqe të grupeve të ndryshme në botën islame, të cilat filluan të fyejnë , sulmojnë e vrasin të tjerët në emër të bindjeve të tyre ideologjike, ka bërë që shumë personalitete fetare, politikanë, njerëz të sigurisë, mysliman dhe të tjer., të japin mendime të ndryshme, rreth përmbajtjes dhe domethënies së fjalës ekstremist dhe ekstremizëm.

Sipas Muntesir es-Zijatit, avokat mbi çështje të Islamit në Egjipt, “ekstremisti” është personi i cili beson se është i vetmi që posedon të vërtetën, kurse të gjithë të tjerët përveç tij janë në rrugë të gabuar. Ai izolohet nga shoqëria dhe qëndron në “geto “ duke menduar se vetëm ai është në të drejtë, (në hak) kurse gjithë të tjerët janë në mosbesim (kufër) dhe nuk pranon asnjë sistem të ri shoqëror, duke besuar se xhihadi (lufta e shenjtë) është kulminacioni i Islamit.

Nick Faldge , gazetar i Sunday-Times dhe ekspert i çështjeve të rrjetit të al;Kaides thotë se ekstremist fetar i mbështjellur me petkun e Islamit është person i izoluar nga shoqëria, e ai mund të jetë ose “tekfirij”( grup i cili të gjithë ata të cilët nuk mendojnë i quan mosbesimtar e që lejohet të luftohen dhe vriten me të gjitha mënyrat), ose “selefij-xhihadij” ( pasues të sinqertë të Muhammedit a.s. dhe shokëve të tij më të afërt). Sipas Nick-ut , ideja e tekfirizimit ka munguar në botën islame mbi 600 vite, ndërsa në Evropë është shfaqur diku në vitet e 60-ta të shekullit të kaluar përmes azilantëve që iknin nga burgjet e Egjiptit.

Gjenerali egjiptian Fuad Alam, një hulumtues i sigurisë gjatë sistemit të kaluar thotë se :“Ekstremizmi është një fenomen shoqëror dhe jo fetar. Nuk ka ekstremist islamik, por ka ekstremist të cilët pretendojnë se punojnë për Islam, të cilët fshihen pas sloganeve fetare, sepse programi i fesë është mesatarja dhe përmbajtja, e jo sjellja ekstreme apo dhuna ndaj të tjerëve në emër të saj....dhe shton më tutje ....” ekstremist është se personi cili izolon veten nga shoqëria në të cilën jeton me bindjen se të tjerët nuk janë besimtar dhe përmbushës të Islamit. Të tillët krijojnë bindje se vetëm ata janë mysliman, kurse të tjerët që nuk besojnë si ata janë pabesimtar, kjo edhe është arsyeja pse ata kanë themeluar grupin –xhematin e quajtur “ Myslimanët “, që t`i përket vetëm atyre, ndërsa ata të cilët nuk duan dhe nuk janë pjesë e këtij grupi, të konsiderohen të përjashtuar nga Islami dhe nga myslimanët!!!.

Ekstremizmi dhe ekstremiteti konsiderohet si ikje nga baza ideologjike dhe ajo e vlerave të sjelljeve dhe të standardeve të përhapura në një shoqëri të caktuar, përmes veprimit të izolimit ose të tërheqjes.

Ekstremiteti përkon me fjalën angleze Dogmatism, që dot ë thotë ngërç ideologjik dhe despotizëm mendor.

Karakteristikat e përgjithshme të një ekstremisti janë:

a. Beson se bindja e tij është e drejtë dhe vërtetë absolute!

b. Nuk le hapësirë dhe mundësi që diskutohet për të vërteten të cilën ai e beson !

c. Beson se bindja e tij është e përshtatshme për çdo vend dhe çdo kohë !

d. Mohon dhe lufton gjithë ata që e kundërshtojnë bindjen e tij !

e. Përgatitet për t`u përballur me kundërshtarët e mendimit të tij, qoftë edhe përmes dhunës.

f. Beson në imponimin e bindjes së tij ndaj të tjerëve, qoftë edhe përmes përdorimit të forcës.

Pasojat e ekstremizmit:

1. Prapambetja dhe dekadenca e personit që e përqafon atë si dhe e pasuesve të tij.

2. Paralizimi prodhimit mendor, sepse ekstremisti pason vetëm atë që është e gatshme dhe që i servohet nga të tjerët, pra nuk arrin që me mendjen e tij të sjelle diçka të re për individualitetin e as për shoqërinë e tij.

3. Paralizon zhvillimin, shkencor , kulturor dhe artistik.

Ekstremizmi është ngufatje dhe vrasje e njeriut, i cili u krijua që të jep dhe prodhojë risi në shoqëri e jo të jetë pasues i verbër.

Format e ekstremizmit:

1. Ekstremizmi ideologjik, që do të thotë braktisje e shtyllave kryesore ideologjike dhe kulturore të shoqërisë në të cilën jeton.

2. Ekstremizmi fenotipik , i cili nënkupton të vepruarit e kundërt nga ajo që e bëjnë shumica absolute e shoqërisë, në veshjen dhe dukjen e tyre të jashtme e të zakonshme sipërfaqësore.

3. Ekstremizmi fetar ; që do të thotë tejkalimi i pikës së mesatares në sjelljen fetare; teorike dhe praktike.

prof. Xhabir Hamitit

Xheneti dhe Xhehnemi janë krijuar tashmë!...

Xheneti dhe Xhehnemi janë krijuar tashmë!...

BISMILAHIRR RRAHMANI RRAHIM . Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërsit!
Ju përshëndes me përshëndetjen më të bukur Islame: "Es selamualejkum ve rahmetullahi ve berekatuhu".
“O ti shpirt i qetësuar! Kthehu te Zoti yt i kënaqur dhe i pranuar! Hyr në grupin e robërve të Mi! dhe hyr në xhenetin Tim.” (El-Faxhr 89: 29-31)
Eshtë thënë: çdo gjë do të zhduket “përveç fuqisë së Tij” dhe përveç “asaj që veprohet për hirë të Fytyrës së Tij.”
“Kur Zoti yt nxori nga kurrizi i bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri të dëshmojnë kundër vetes së tyre, u tha: “A nuk jam Unë Zoti juaj?” Ata u përgjigjën: “Po, dëshmojmë se Ti je”. (Araf, 172)
Nga argumentet e Kuranit të cilat dëshmojnë se Xheneti dhe Xhehenemi janë të krijuara, janë Fjalët e Allahut Te’ala (në lidhje me Xhenetin):
أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ
“… i përgatitur për të devotshmit.” 3:133
أُعِدَّتْ لِلَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ
“… i përgatitur për ata që i besuan Allahut dhe të dërguarve të Tij.” 57:21
Ndërsa, në lidhje me Xhehenemin thotë:
وَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ
“Dhe ruajuni zjarrit, i cili është përgatitur për jobesimtarët!” 3:131
Profeti salallahu alejhi ue selem e pa sidretul-munteha [5].
Në hadith e Enesit thuhet:
ثم اطلق بي جبرائيل حتى أتى سدرة المنتهى
“Pastaj, shkoi Xhibrili eci me mua, derisa ai arriti tek fundi i pemës Sidretul-Munteha.”
Profeti salallahu alejhi ue selem në lidhje me xhehenemin ka thënë:
و أُريت النار ، فلم أر منْظراً كاليوم قط أَفْظَعَ ، و رأيتُ أكْثر أهلها النساءَ
“Dhe e kam parë Xhehenemin. Unë kurrë nuk kam parë diçka më të frikshme dhe pashë se shumica e banorëve të saj janë gra.”
Gjithashtu, është thënë: çdo gjë do të zhduket “përveç fuqisë së Tij” dhe përveç “asaj që veprohet për hirë të Fytyrës së Tij.”
O Zoti ynë! Vetëm Ty të takon falënderimi. Ti je Drita e qiejve dhe Tokës dhe e gjithçkaje që gjendet midis tyre. Ti je Mbajtësi i qiejve dhe Tokes e i gjithçkaje që gjendet midis tyre. Ti je i Vërteti; premtimi Yt është i vërtetë; fjala Jote është e vërtetë; takimi me Ty është i vërtetë, Xheneti dhe Xhehnemi janë të vërtetë, të Dërguarit dhe Muhamedi (paqja dhe shpëtimi qofshin mbi të) janë të vërtetë, Dita e Fundit është e vërtetë. O Zot! Vetëm Ty të dorëzohemi, Ty të besojmë, Ty të mbështetemi, ty të drejtohemi, për ty armiqësohemi dhe gjykimin Tënd kërkojmë; prandaj na i fal gabimet e mëparshme dhe të tashmet, ato që i bëjmë fshehurazi dhe haptazi. Ti je Zoti ynë, nuk ka zot tjetër që meriton të adhurohet , përveq Teje.
Zoti i Lartësuar e di më së miri!

Prezenton: Sabri Selmani

O BANORË TË XHENETIT THIRRËSI thërret!...

O BANORË TË XHENETIT THIRRËSI thërret!...

BISMILAHIRR RRAHMANI RRAHIM . Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërsit!
Ju përshëndes me përshëndetjen më të bukur Islame: "Es selamualejkum ve rahmetullahi ve berekatuhu".
“O ti shpirt i qetësuar! Kthehu te Zoti yt i kënaqur dhe i pranuar! Hyr në grupin e robërve të Mi! dhe hyr në xhenetin Tim.”
(El-Faxhr 89: 29-31)
Sa shumë freskohen në ahiret sytë e devotshëm me një shikim të shkurtër në Fytyrën Fisnike Të Allahut Të Madhëruar.
“O besimtarë! Besoni All-llahun, Pejgamberin e Tij, Librin që ia ka dërguar Pejgamberit të Vet dhe Librat që i ka dërguar më parë. E ai që nuk beson All-llahun, engjëjt e Tij, Librat e Tij, Pejgamberët e Tij dhe Ditën e Kiametit, ai, me të vërtetë, ka humbur larg prej udhës së drejtë.” (En-Nisa’: 136)
Një transmetim nga i Dërguari i Allahut(sal-llahu alejhi ue sel-lam), dhe ashtu do të ndodhë.
Çdo gjë tjetër përveç Allahut është një krijesë, ato janë jo të përkryera. Ua kanë nevojën të tjerëve, por Allahu është i Vetmjaftueshëm. Ai është i Pari e nuk ka asgjë para Tij dhe i Fundit e nuk ka asgjë pas Tij, tek Ai është kthimi përfundimtar. Ai nuk lind askënd dhe as nuk është i lindur. Asnjë njeri nuk ia dha Atij emrin Allah, mirëpo Ai e quajti Veten me këtë emër. Ky emër do të thotë: “Zoti i Vetëm i cili e meriton të adhurohet”, prandaj Ai e meriton që ne t’i nënshtrohemi vetëm Atij, e këtë lloj nënshtrimi Ai e quajti Islam.
“O ti shpirt i qetësuar! Kthehu te Zoti yt i kënaqur dhe i pranuar! Hyr në grupin e robërve të Mi! dhe hyr në xhenetin Tim.” (El-Faxhr 89: 29-31)
Eshtë thënë: çdo gjë do të zhduket “përveç fuqisë së Tij” dhe përveç “asaj që veprohet për hirë të Fytyrës së Tij.”
“Kur Zoti yt nxori nga kurrizi i bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri të dëshmojnë kundër vetes së tyre, u tha: “A nuk jam Unë Zoti juaj?” Ata u përgjigjën: “Po, dëshmojmë se Ti je”. (Araf, 172)
Nga argumentet e Kuranit të cilat dëshmojnë se Xheneti dhe Xhehenemi janë të krijuara, janë Fjalët e Allahut Te’ala (në lidhje me Xhenetin):
أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ
“… i përgatitur për të devotshmit.” 3:133
أُعِدَّتْ لِلَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ
“… i përgatitur për ata që i besuan Allahut dhe të dërguarve të Tij.” 57:21
Ndërsa, në lidhje me Xhehenemin thotë:
وَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ
“Dhe ruajuni zjarrit, i cili është përgatitur për jobesimtarët!” 3:131
Profeti salallahu alejhi ue selem e pa sidretul-munteha [5].
Në hadith e Enesit thuhet:
ثم اطلق بي جبرائيل حتى أتى سدرة المنتهى
“Pastaj, shkoi Xhibrili eci me mua, derisa ai arriti tek fundi i pemës Sidretul-Munteha.”
Profeti salallahu alejhi ue selem në lidhje me xhehenemin ka thënë:
و أُريت النار ، فلم أر منْظراً كاليوم قط أَفْظَعَ ، و رأيتُ أكْثر أهلها النساءَ
“Dhe e kam parë Xhehenemin. Unë kurrë nuk kam parë diçka më të frikshme dhe pashë se shumica e banorëve të saj janë gra.”
Gjithashtu, është thënë: çdo gjë do të zhduket “përveç fuqisë së Tij” dhe përveç “asaj që veprohet për hirë të Fytyrës së Tij.”
O Zoti ynë! Vetëm Ty të takon falënderimi. Ti je Drita e qiejve dhe Tokës dhe e gjithçkaje që gjendet midis tyre. Ti je Mbajtësi i qiejve dhe Tokes e i gjithçkaje që gjendet midis tyre. Ti je i Vërteti; premtimi Yt është i vërtetë; fjala Jote është e vërtetë; takimi me Ty është i vërtetë, Xheneti dhe Xhehnemi janë të vërtetë, të Dërguarit dhe Muhamedi (paqja dhe shpëtimi qofshin mbi të) janë të vërtetë, Dita e Fundit është e vërtetë. O Zot! Vetëm Ty të dorëzohemi, Ty të besojmë, Ty të mbështetemi, ty të drejtohemi, për ty armiqësohemi dhe gjykimin Tënd kërkojmë; prandaj na i fal gabimet e mëparshme dhe të tashmet, ato që i bëjmë fshehurazi dhe haptazi. Ti je Zoti ynë, nuk ka zot tjetër që meriton të adhurohet , përveq Teje.
Eshtë saktësuar në Sunenin e Tirmidhiut se Profeti (alejhi selam) ka thënë: Guri i zi zbriti nga xheneti më i bardhe se bora, por u nxi nga mëkatet e bijve te Ademit.”
Ibn El Arabi, komentuesi i Sunenit të Tirmidhiut shprehet duke thënë: Shikoni gjurmët që lënë mëkatet në zemrat e njerëzve. Kur ato ndikojnë në këtë mënyrë mbi një gurë (duke e nxirë atë) atëherë si mendoni për gjurmët që ato lënë në zemrat e njerëzve.
Edhe një herë e themi se ky hadith është i saktë dhe se mëkatet ndikojnë shumë tek zemrat dhe në çdo aspekt të jetës.
Dëgjoni për Ditën kur Thirrësi do të thërras: (I- el- Xh)
O BANORË TË XHENETIT !
Zoti juaj i Madhërishëm dhe i Lartësuar kërkon që ju ta vizitoni Atë,andaj shpejtoni!`.
Dhe ata do të thonë:`Dëgjuam dhe nënshtrohemi!`.
Për derisa ata shpejtojnë drejt vendeve të caktuara,përfundimisht arrijnë në luginën e gjerë,kur do te mblidhen të gjithë,dhe askush nuk do ta refuzojë kërkesën e Thirrësit.
E Allahu i lartësuar do të urdhërojë qe Fronti i Tij të sillet Aty.
Pastaj, do të shfaqen shtresa të dritës(të nurit)
- edhe shtresa me margaritarë,
- shtresa me gurë të çmuar,
- shtresa me flori,dhe
- shtresa me argjend,
'' më i ulti prej tyre në gradë do të ulet ne shtresa prej misku(parfumi)!, dhe nuk do të sheh se çfarë u është dhënë atyre mbi ta, që janë ulur në kolltuqe.
Pasi ata të jenë në rahati dhe të sigurtë në vendet e tyre, THIRRËSI thërret:
O BANORË TË XHENETIT ! JU KENI TAKIMIN ME ALLAHUN,NE TE CILIN DËSHIRONI T`JU SHPËRBLEJË!...
E ata do të thonë: 'çfarë është aj shpërblim?,
A nuk na ka bërë tanimë fytyrat e ndritura, Peshoret e rënda, duke na futur në Xhenet dhe na ka shpëtuar nga zjarri?!'.
Dhe përderisa ata qëndrojnë ashtu befas, shpërthen një drite e kaplon xhenetin!. E ata ngritin kokat e tyre dhe shohin: I GJITHFUQISHMI!,I PËRSOSURI - është AI dhe të përsosur janë emrat e TIJ- Ka ardhur tek ata nga Lart,dhe I KA NDERUAR! DHE THOTË:
`O BANORË TË XHENETIT !!! ES SELAMUN ALEJKUM!'.
Dhe kësaj përshëndetje nuk i pëergjigjen me diç më te mir se:`O ALLAH!,Ti je paqedhënësi dhe nga Ti vie paqja!
I Bekuar Je Ti, Poseduesi I Madhërisë dhe nderit!`.
Pastaj,Zoti I Lartësuar do të qeshë me ta, e do të thotë:
`O BANORË Të XHENETIT! KU JANË ATA (ROBËRIT E MI) TË CILËT ME ADHURUAN PA MË PARË MUA? KJO ËSHTË DITA E SHTIMIT(TË SHPËRBLIMIT)!`.
E të gjithë do të përgjigjen njësoj: `'Ne jemi të kënaqur me TY ,andaj JI I KËNAQUR ME NE!`.
E ALLAHU I Lartësuar do të thotë:
`O BANORË TË XHENETIT!. PO TË MOS ISHA I KËNAQUR ME JU, NUK DO T`JU BËJA BANORË Të XHENETIT TIM!. KJO ËSHTË DITA E SHTIMIT. ANDAJ,KËRKONI PREJ MEJE.
Kështu,të gjithë ata do të kenë vetëm një kërkesë të vetme:
`NA TREGO FYTYRËN TËNDE QË TA SHOHIM ATË!`.
Dhe Zoti I PLOTFUQISHËM DHE I MADHËRISHËM, DO TA LARGOJË MBULOJËN E TIJ.
DHE DO T`I MAHNITË ATA ME DRITËN E (NURIN) E TIJ.
E nëse Allahu I Lartësuar nuk do të dëshironte që ata të mos digjen, Ajo (DRITA)do ti digjte, dhe nuk do të ngelë asnjë njeri i vetëm nga ky tubim, që Zoti I Lartësuar të mos i flasë e ti thotë:
`O FILAN! A TË KUJTOHET DITA KUR E BËRË KËTË DHE KËTË?!.
Dhe do t`ia përkujtojë disa prej veprave të këqija në jetën e dynjasë, e aj(njeriu) do të thotë:
O ZOTI IM! A NUK DO TË MË FALËSH?`
-Allahu i Fuqiplit do të thotë:
`GJITHSESI!... GJITHSESI!
NUK KE ARRITUR NË KËTË VEND(NË XHENET) PËR VEQ ME MËSHIRËN TIME`.
Sa të ëmbla janë këto vargje për veshët dhe sa shumë freskohen në ahiret sytë e devotshëm me një shikim të shkurtër në Fytyrën Fisnike Të Allahut Të Madhëruar.
- Atë ditë do të ketë fytyra të shkëlqyera (të gëzuara).
- Që Zotin e tyre e shikojnë.(El-Kijame)
Allahu xhalla xhalaalahuu është më i dijshmi.

Sabri Selmani

Sektet e filluar brenda islamit dhe të nxitura nga jashtë apo të nxitura nga jashtë e pastaj të filluara nga brenda

Sektet e filluar brenda islamit dhe të nxitura nga jashtë apo të nxitura nga jashtë e pastaj të filluara nga brenda

Ademi a.s. ka qenë njeriu i parë dhe njëherit edhe pejgamberi i parë, dy fëmijët e tij kanë prerë nga një kurban (sakrificë) dhe njërit i është pranuar dhe tjetrit nuk i është pranuar. Sepse e vërteta pranohet prej Zotit të Lartëmadhëruar ndërsa e pavërteta jo. Nga kjo rrjedh se e vërteta dhe e pavërteta janë dy të kundërta të cilat dëshirojnë ta largojnë njëra tjetrën nga vet-vetja.
Zoti i Lartëmadhëruar, për të vulosur të vërtetën, ka dërguar një varg pejgamberësh, ndonjë prej tyre ka qenë vetëm pejgamber e jo udhëheqës shteti e ndonjë prej tyre ka qenë pejgamber dhe në të njëjtën kohë udhëheqës shteti.
Zoti i Lartëmadhëruar e dërgoi vulën e pejgamberëve Muhamedin a.s. Muhamedi a.s kaloji nëpër dy faza të pejgamberisë, të cilat janë të njohura:
Faza e parë: epoka para hixhretit ku Muhamedi a.s. ishte pejgamber por nuk ishte udhëheqës shteti, ku kaloi 13 vite dhe
Faza e dytë: Epoka pas hixhretit ku Muhamedi a.s ishte edhe pejgamber edhe udhëheqës shteti.
Në kohën kur ka zbritur Kurani ekzistonin dy grupe njerëzish:
1. Besimtarë (musliman) dhe
2. Pabesimtarë ( idhujtarët)


Sa i përket sehabeve ato ndaheshin në:
1. Ensar (ndihmëtarë të Muhamedit a.s) të cilët ishin Medinasit dhe
2. Muhaxhirinët (Emigrantët) Mekas të cilët ishin shpërngulur në Medine.
Muhamedi a.s. e kishte bë vëllazërimin e tyre kur kishte shkuar në Medine.

Sa i përket medinasëve ata ishin të përbërë prej dy fiseve :
1. Fisi Evs dhe
2. Fisi Hazrexh.
Para se të shkonte në Medine  Muhamedi a.s. e kishte bërë pajtimin e tyre.

Sa i përket Mekasëve përpos tjerëve, ishin të njohur dy grupe:
- grup i parë ishin kurejshitët, të cilët nuk kishin marrëdhënie të mira me fisin Hashimit edhe para shfaqjes së Islamit,
- grupi i dytë ishin përkrahësit e Aliut, të cilët përbëheshin nga Hashimitët.
 Mekasit i kishte pajtuar Muhamedi a.s. para se t’i shpallej Kur’ani kur ishte vendosur haxherul Esvedi në vendin e tij në Qabe pas meremetimit të saj.

Kush duhej ta zëvendësonte Muhamedin a.s. në qeverisje të shtetit

Muhamedi a.s. ndërroi jetë dhe nuk la porosi kush do të zëvendësonte atë në udhëheqje shtetërore. Çështja e parë në mesin e muslimanëve ishte çështja e zëvendësimit të Muhamedit a.s. në çështjen shtetërore.
Në lidhje me këtë çështje u paraqitën dy mendime kryesore:
Mendimi i parë ishte se Muhamedi a.s. duhej të ndiqej për çështjet fetare e jo në çështjet shtetërore, pra me qeverisjen dhe politikën.
Mendimi i dytë ishte se duhej të ndiqej Muhamedi a.s. edhe në çështje shtetërore edhe fetare.

Sa i përket zëvendësimit si udhëheqës shtetëror:
Medinasit mendonin se prej mesit të tyre duhej të ishte udhëheqësi.
Mekasit  mendonin se prej mesit të tyre duhej të ishte udhëheqësi.
Edhe Mekasit kishin dy mendime se kush duhej të ishte udhëheqës shteti.
Një pjesë mendonte se duhej të ishte çdo Mekas.
Një pjesë tjetër mendonin se duhej të ishte çdo Mekas i cili kishte migrua prej Mekës deri në Medine e jo Mekasit të cilët nuk kishin migrua prej Mekës në Medine.

Një pjesë mendonte se duhej të ishte Aliu r.a
Një pjesë tjetër mendonte se duhej të ishte Abasi r.a.
Në fund u mor vendimi që udhëheqës të ishte Ebu Bekri Siddiku.

Në kohën kur Omari r.a. sa e mbante pozitën e Halifit,  dallimet që ekzistonin nuk kishin ndonjë ndikim të madh.
Pas Omerit r.a. pozitën e Halifit e mori Osmani r.a. i cili  u vra në fund të vitit 35 sipas Hixhrit (656 Isa a.s.)  ndërsa pas tij u zgjodh Aliu r.a. për Halife.

Ndarja e parë e muslimanëve për udhëheqjen e shtetit dhe jo për çështje fetare

Ndarja e parë e muslimanëve në aspekt politik dhe qeverisës, jo fetar u bë në dy grupe:
Grupi i parë: Pro Alisë për të qenë Halife që quheshin Shiatu Alij dhe
Grupi i dytë  Pro Osmanit kushtimisht quheshin Shiatu Osman.

Grupi pro Osmanit (Shiatu Osman) nuk pajtoheshin me hilafetin e Aliut r.a. dhe në princip nuk e pranuan hilafetin e tij (Udhëheqës të këtij grupi ishin Talha dhe Zubejri, këta bënë Basrën bazë të tyre).
Përpos kësaj ndarje në aspekt të rrafshit qeverisës politik nuk ekzistonte ndonjë ndarje tjetër ideologjike Islame.

Ndarja politike kalon në ndarje fetare

Me kalimin e kohës, nga ndarja politike fillon edhe ndarja fetare, kjo ndarje fetare është bë për shkak të cilësimit të Hilafetit, dhe u ndan në dy grupe:
Grupi i parë e pranonin Aliun r.a. si Halife dhe në të njëjtën kohë e konsideronin detyrim fetar ndjekjen e tij dhe prej kushteve të imanit.
Grupi i dytë nuk e pranonin Aliun r.a. si Halif dhe e kundërshtonin atë me pretekstin e hakmarrjes për vrasjen e Osmanit r.a.

Nga grupi i parë, pra prej atyre të cilët e pranonin Aliun r.a. kishte divergjencë. Një pjesë mendonte se Aliu r.a. ka pasur të drejt të ishte Halif para Ebu Bekrit, para Omerit dhe para Osmanit r.a.
Një pjesë e pranonin Aliun r.a. si Halif legjitim, por në të njëjtën kohë i pranonin Hilafetin e Ebu Bekrit, Omerit dhe të Osmanit r.a. Mendimi i këtij grupi ishte se Aliu r.a për të mirën e Islamit kishte heshtur në ato rrethana kështu që nuk e kanë ndier të domosdoshme me bashkëpunua me Halifët pararendës.
Kështu pra, kundërthëniet nuk u ndalën në çështje politike, por ato kaluan në kundërthënie në rrafshin fetar dhe u paraqit mendimi se para vdekjes, Muhammedi a.s. ka thënë se pas vdekjes së tij, udhëheqjen e imametit duhet ta marrë Aliu r.a. dhe në këtë pikëpamje theksuan disa thënie, të cilat ia atribuuan Muhammedit a.s.: “Udhëheqës i kujt jam unë, edhe Aliu do të jetë udhëheqës.”


Trashëgimia e udhëheqjes te Shiitët kalon në rrafshin fetarë

Shiitëve nuk ju mjaftonte që për halife të jetë vetëm Aliu r.a, por ato mendonin se hilafeti duhet te kaloj edhe te trashëgimtarët e tij.
Në lidhje me këtë çështje ata u ndanë në mes vete.
Disa mendonin se trashëguesit duhet të jenë vetëm nga bijtë e Aliut dhe të Fatimes, vajzës së Muhammedit a.s., djemve të Hasanit dhe Huseinit.

Disa mendonin se trashëgues përpos bijve të Fatimes  mund të jenë edhe bijtë tjerë të Aliut r.a. të cilët ishin jo me Fatimen r.a.
Kështu shiitët u ndanë edhe në bazë të imamëve të tyre në dy grupe:
Shiitët e dymbëdhjetë imamëve dhe
Shiitët e shtatë Imamëve i cili quhet seb’ij, ata të cilët besojnë se imami i shtatë është fshehur dhe se do të paraqitet si mehdi.
Ka edhe ndarje tjera të shiitëve.

Shiitët kalojnë në ekstremitet të cilin nuk e pranon logjika


Shiitët  shkuan edhe më larg, shkuan aq larg sa që ajo konfrontohet me logjikën dhe fenë. Ata filluan t’iu përshkruajnë atyre edhe cilësi Zoti,  d.m.th. Zotin filluan ta personifikojnë fizikisht dhe shpirtërisht me këta imamë, plotësisht ashtu sikurse vepruan edhe kristianët me Isain a.s.
Pas një kohe lindi ideja mbi atë se Zoti do ta dërgojë ndonjë person, i cili popullin e humbur do ta drejtojë drejt rrugës së vërtetë. Kjo ide ka ekzistuar edhe te kristianët, e në esencë e njëjtë.
Me dallime të vogla ka ekzistuar edhe te hebrenjtë. Kristianët mendojnë se mehdiu i pritur, të cilin e quajnë “mesih” do të paraqitet me ringjallje të re, kurse hebrenjtë mendojnë se ai do të paraqitet, por jo me ringjallje, por do të lindet nga se më parë nuk ka vdekur e as ekzistuar.

Një  prift hebrej, i cili Islamin e pranoi  doli me argumentimin se Muhammed ibn Askerij, i cili hyri me xhybe në vendin nëntokësor të shtëpisë së tyre dhe aty u zhduk, kurse nga fundi i botës (para shkatërrimit), do të shfaqet dhe do ta mbush me drejtësi.
Këtë pohim e trashëgoi grupi shiit, i cili edhe tash e pret, për shkak se është quajtur   “mehdiu (udhëzuesi) i pritur”
Shumica mendojnë se muslimanët janë të ndarë gjysmë-gjysmë  në dy grupe Shiit dhe Sunnij. Në realitet, shiitët në botë përbëjnë prej 7.5 deri në 11%  që do të thotë se ato janë pakicë ndërsa sunnitët përbëjnë 92.5 %. Kjo dëshmon se ato janë sekt i ndarë nga trungu dhe nuk kanë përgjysmuar botën Islame.


Ndjekësit e Aliut r.a. ndahen në  shiit dhe Havarixh

Aliu r.a ishte caktuar Halife, mirëpo një pjesë e muslimanëve nuk e kishin pranuar si Halife e posaçërisht Muaviju dhe Jezidi të cilët ishin Valij në Damask, pas një kohe edhe ndjekësit e Aliut r.a. u ndanë në dy grupe:
Grupi besnik i Aliut r.a. që quheshin Shiatu Alij dhe
Grupi tradhtar i Aliut r.a. i cili nuk ishte pro Osmanit, por  u shkëput nga tabori i Aliut të cilët  quhen Havarixh (dezertor) apo të dalë nga radhët e grupit të Aliut r.a.

Sikurse edhe grupet tjera edhe në këtë grup u paraqitën mendimet në rrafshin politik dhe në atë fetar:

Sa i përket rrafshit politik  mendonin se e drejt e udhëheqjes nuk është e drejt e Aliut r.a. por është e drejt e secilit nga radhët e muslimanëve. Halifi duhet të zgjidhet në mënyrë të lirë prej myslimanëve.
Havarixhët mendonin se  Sundimi (hilafeti) i Ebu Bekrit dhe Omerit r.a. është i vlefshëm, ashtu siç e pranojnë sundimin e Osmanit r.a. në fillim, mirëpo, sipas tyre, Osmani do të duhej të izolohej.

Sa i përket rrafshit fetar ky grup kalon në ekstremizëm sa që ata të cilët bëjnë mëkat të madh i quanin pabesimtarë. Këta filluan që sehabet  t’i  konsiderojnë  pabesimtarë, mendonin se  Aliu ka bë  kufër, e me të kanë bë kufër edhe të gjithë ata që pranuan këtë gjykim. Po ashtu i fusin në kufër edhe ata që morën pjesë në luftën e ashtuquajtur “lufta rreth devesë”, pastaj dy ndërmjetësuesit e arbitrazhit dhe të gjithë ata që u pajtuan me rezultatin e tij, me një fjalë nuk e pranojnë gjykimin në betejën e Siffinit.

Havarixhët mendojnë se imani dhe vepra janë njësi e pandashme. Secili që kundërshton  ligjet e Allahut, është pabesimtar dhe ai që bënë mëkat të madh dhe nuk pendohet prej tyre vdes si pabesimtarë.

  Havarixhët  mendojnë se është detyrim mosnjohja dhe luftimi kundër sundimtarit tiran, dhe e lejojnë vrasjen e muslimanit sepse ata muslimanët i konsiderojnë jo musliman për shkak të mëkateve të tyre.


Ebu Hanifja pengonte havarixhët edhe sektet e tjera, të cilat përpiqeshin të shtrembëronin mësimin islam, andaj ata mundoheshin ta eliminonin në çdo mënyrë.
E para është: Kur personi gjatë konsumimit të pijeve alkoolike ose gruaja duke lindur fëmijë të jashtëligjshme vdesin, para se të pendohen, a kanë vdekur si muslimanë?
Ebu Hanifja duke kuptuar se cili ishte qëllimi i tyre i pyeti: Ai njeriu dhe ajo gruaja, që i përmendet ju, a janë Jehud?
Jo, nuk janë!-u përgjigjën
 Po, a janë të krishterë?-prapë i pyeti
 Nuk janë!-u përgjigjën
 Po, a janë zjarrputistë?-përsëri i pyeti
 Nuk janë-u përgjigjën
 Po ç’janë atëherë? -U tha
Ata e pranuan: Ata janë muslimanë!
Atëherë Ebu Hanifja përfundoi: Shumë bukur! Ja, u përgjigjët ju vet, nuk keni pasur nevojë fare të më kërkonit mua që tu përgjigjem!
Ata të çuditur pyetën: Si?
Ebu Hanifja tha: Pak më parë e deklaruat se ata janë muslimanë, kurse krahas Islamit, a mund të jenë diç tjetër?
Ata, atëherë të çuditur vetëm pyetën: Ai muslimani a do të shkoj në Xhennet apo në Xhehennem?!
Ebu Hanifja iu përgjigj: Kjo varet nga vullneti i Allahut, siç thotë Ibrahimi a.s për ata që kanë qenë edhe më të këqij se ai njeriu dhe ajo gruaja, d.m.th ata që i adhuronin idhujt: Ai që do të më pasoj mua – është i fesë sime, kurse ai që ngrihet kundër meje, atëherë – Ti vërtet je Falës dhe Mëshirues! Ose siç ka thënë Isai a.s: Nëse i dënon, ata janë robërit e Tu, e nëse ua fal, Ti je i Fuqishëm dhe i Urtë.
 Sipas havarixhëve dhe disa sekteve këta persona nëse vdesin para pendimit, vdesin jobesimtarë, ndërsa qëndrimi i ehli-sunetit dhe xhematit është se ata vdesin si mëkatarë, por megjithatë janë muslimanë!



 Nga pro shiitët dhe pro Osmanët qëndrojnë neutralët

Treguam se në esencë u paraqitën dy grupe, grupi pro Osmanit dhe grupi pro Aliut.
Grupi pro Aliut u nda në grupin besnik dhe grupin tradhtarë qe quheshin Havarixh, përpos këtyre dy grupeve  ishte edhe një numër i caktuar i shokëve të Profetit, ndonëse tejet i vogël, nuk i shprehu besnikëri Imam Aliut si Halif. Ata ishin “neutralistët” (Ka’idin).

Të ashtuquajturit Ka’idin, pra neutralistët, përbëhej nga dy nëngrupet me prirje të ndryshme.
Nëngrupi i parë ishin ata që besonin se njeriu duhet të tërhiqet nga skena në kohët e trazirave shoqërore (fitne).  Këta kishin mendimin se grupet luftuese ishin të devijuar dhe të destinuar për të hyrë në xhehenem, dhe shprehnin idenë se qëndrimi asnjanës ishte një virtyt, ndërkohë që përfshirja në këto trazira është fitne.

Nëngrupi i dytë në mesin e “neutralistëve” ishin ata që quhen mu’tezile dhe që besonin se njëri nga dy grupet luftuese kishte të drejtë, por se kjo gjë nuk mund të përcaktohej qartësisht.  Ky grup  (fillimisht) quhej  mu’tezile, ndërsa më vonë, Vasil ibn Ata dhe Amr bin Ubejdi patën qëndrime të ngjashme me ta, kur bëhej fjalë për Talha-në dhe Zubejrin.

Një koncept i rëndësishëm, i përdorur nga të dy nëngrupet e Kaidinëve ishte në vlerësimin e gjendjes së krijuar, pra të  fitne-s. Ata besonin se në kohët kur ka fitne “është më mirë të jesh një nga të vrarët sesa një nga vrasësit”.
Hixhazi nuk mbajti anë në konfliktin ndërmjet grupeve pro-alijut  dhe pro-Osmanit, por u bë skenë e një lëvizjeje që mund të quhet “lëvizja e pasardhësve të sahabeve” (ebna’ el-sahaba).


Përhapja e Islamit dhe themelimi i shkencave Islame

Shekulli i dytë dhe i tretë hixhrij ishte shekulli i përpilimit dhe definimit të shkencave Islame. Në këto dy shekuj Islami u përhap në tërë gadishullin arabik dhe më gjerë, kështu që Islami zhvillohej edhe në aspektin politik por edhe në atë shkencorë.
Në këtë kohë u bë përpilimi i shkencave islame siç janë: Shkenca e akaidit, Shkenca e Fikhut, Shkenca e hadithit, Shkenca e tefsirit, etj.
Akaid quhet shkenca e besimit ndryshe edhe quhet shkenca e ilmul kelamit. Kemi dy lloje të fikhut: Fikhu i madh që është akaidi dhe Fikhu i vogël ku bënë pjesë fikhu i të drejtës islame.
Në këtë kohë ishin përkthyer shumë libra  nga romakët grekët dhe nga kulturat dhe civilizimet e huaja. Në mesin e muslimanëve filloi të zhvillohej edhe filozofia (posaçërisht ajo greke) të mbështetura në akl (mendje), pastaj filluan te paraqiten fraksionet bidatiste, pastaj u parashtrua pyetja e mëkatit të madh,  e ndër mëkatet e mëdha me theks të veçantë vrasja, e në këtë rast të posaçëm vrasja e Aliut r.a. Filloi debati në lidhje me  cilësitë e Allahut. Të gjitha këto ndikuan në paraqitjen e drejtimeve ne ilmul kelam(akaid):


Drejtimi i parë ishte drejtimi muëtezil i cili pasi që ishte ngjyros me filozofi të huaja i jepte mendjes përparësi në çështje të bazave të fesë dhe paraqiste mendime në çështje të akaidit. Ky drejtim  anonte mendimin mbi tekstet  e fesë.

Drejtimi i dytë ishte drejtimi tradicional (Ehlus suneti) i cili ishte i kundërt me të parin sepse  bazohej vetëm në tekste (nas) dhe nuk lejonin që mendja të merrte pjesë në gjykimin e çështjeve te bazave të fesë.
 Në këtë drejtim bënin pjesë muhadithinët të cilët duke e parë se muëtezilët do të binin në humnerën e filozofive të huaja, nuk e lejonin që logjika të jetë primare në çështje të ilmul kelamit por kërkonin me ngulm se duhet t’u përmbaheshin vetëm teksteve fetare siç ishin Kur’ani, Hadithi dhe Ixhmai.

Drejtimi i tretë: ishte mesi i dy të parëve sepse kundrejt dy poleve ekstreme u paraqit drejtimi Esharit dhe Maturidij i cili bazohej në tekstet ashtu që duke i marrë për bazë anët pozitive të tyre (ehli sunetit) dhe duke i marrë anët pozitive të muëtezilës kështu që brenda ehli sunetit arrin në nivelin e “ehlu suneti vel xhemaati”.
Ky grup i dietarëve përjashtuan nga skena muëtezilët dhe i nxjerrën nga ngurtësimi ehlu sunetin dhe duke vazhduar rrugën e sehabeve dhe të Tabiinëve, vazhduan metodën e selefu salih sepse ky Drejtim ngërthen në vete dy drejtimet, në këtë grup bënin pjesë fukahat, muhadithët dhe shumica absolute e asaj gjenerate, ky është grupi e shpëtuar, grupi i ndihmuar dhe këta janë ithtarë të së vërtetës (ehlul-hakki).
Ky drejtim i filluar nga Eshariu dhe Maturidiu, të cilët janë themelues të shkencës së Ilmul Kelamit sunnij që nga shek. i III hixhrij vazhdon  deri në ditët tona.

Ja vetëm një shembull të dallimit të drejtimeve sa i përket cilësive të Allahut:
Tradicionalistët mendonin se cilësitë e Allahu nuk mund të kuptohen me anë të arsyes dhe logjikës pos me anë të argumenteve tradicionale ashtu që mendja nuk ka mundësi që të arrij njohjen e tyre.
Muëtezilët mendonin se me anë të mendjes dhe arsyes mund të arrihen dhe të kuptohen cilësitë e Allahut.
Ehli sunneti vel xhemaati mendon se duke përdorur argumentin logjik dhe pa e kundërshtuar Kur’anin dhe sunnetin mund të arrihet deri te konkluzioni i kuptimit të çështjeve, sepse ai i cili e mohon rolin e logjikës nuk mund të ketë argument tjetër përpos argumentin e logjikës  dhe është obligim i shikimit të çështjeve me anë të mendjes.


Babizmi, Behaizmi, Kadijanizmi dhe Vehabizmi

Perëndimi e dinte se nuk  mund të mbërrinte deri te qëllimet e veta derisa muslimanët jetonin të bashkuar shpirtërisht, për këtë arsye projektoi  themelimin e disa  lëvizjeve fetare të  cilat në formën e saj të jashtme do të dukeshin islame, e në esencë detyra e atyre lëvizjeve  do të ishte që vendet perëndimore, nëpërmjet tyre, ta marrin pushtetin mbi myslimanët dhe ta rrënojnë hilafetin. Kështu që u projektuan lëvizjet si Babizmi, Behaizmi Kadijanizmi dhe Vehabizmi
Babizmi, Behaizmi ishte i përshtatshëm te Shiitët dhe në lindjen e largët ndërsa ,
Vehabizmi ishte i përshtatshëm në qendër të Islamit në shkretëtirën e  Arabisë Saudite.

1. Babizmi

Babizmi (Babud dijnë-Dera e fesë)  themelues Mirza Ali Muhammed  është me prejardhje shiite, u lind në mesin e varfanjakëve dhe fshatarëve të Iranit  në vitin 1844 nga Mirza Ali Muhammed i cili në moshën  25 vjeçare, shpalli se është përfaqësues i predikuesit (bab) të imamit të pritur, ai ka deklaruar : “E kam parë kokën e Husejnit – kokën e shehidit më të zgjedhur – të varur për një dru se si prej tij rrjedh gjak me bollëk. Iu afrova drurit, e kapa me dorë gjakun e  tij dhe kur u zgjova ndjeva se shpirti i Zotit është në mua dhe se plotësisht ka dominuar trupin tim. Zemra ime u gëzua me praninë e Zotit në mua ...”.

Babizmi ngërthen në vete  shumë ide interne ekstreme shiite dhe sufiste, por edhe ide ekstreme krishtere, jehude  dhe të  feve tjera.

            Perëndimi e cilësoi lëvizjen babiste si revolucionare, kurse liderët e saj heronj. Edhe Gold Ziheri e lavdëron Ali Muhammedin – Bab-in si hero.
Rusia cariste jo vetëm që i simpatizonte babistët, por edhe i ndihmonte  me para dhe armë.
Shtrirja e tyre në Iran, Irak dhe Turqi. Aktualisht,  babistë sot ka në Uzbekistan dhe numri i tyre është tejet i vogël.

          Nuk është e qartë a e ka konsideruar vetveten vetëm bab të imamit të dymbëdhjetë, si komentues i vetëm i autorizuar i mendimit të tij apo edhe mehdi apo meqë cikli pejgamberik ka përfunduar me Muhammedin a.s., ky do ta fillojë ciklin e ri pejgamberik.
          Shtëpia e babit dhe vendet në të cilat ai ishte ngujuar janë shndërruar në vende të shenjta për pelegrinazh.

 Babistët në Horasan më 1848 mbajtën kongresin ku u shpall ndarja nga islami dhe shfuqizuan të drejtën e  sheriatit.



2. Behaizmi
     
 Pas vdekjes së babit rezultoi çështja e trashëgimtarit me paraqitjen e behaizmit, nga nxënësi i tij me emrin Mirza Husejn Ali Nuri, respektivisht me nofkën Beha’ullah (1817-1892), i cili sipas tyre është trashëgimtar direkt i Muhammedit a.s.


Shihet se Behaizmi është degë e lëvizjes babiste me ndikim nga imamizmi shi’it, i cili është lideri i zgjedhur nga Zoti, mëson se ai është zëvendësim për Muhammedin dhe shpall fenë e re.

Behaizmi nuk është asgjë tjetër pos vetëm pikëpamje me synim të shkatërrimit të islamit, Behaullahu ka ardhur t’i eliminojë gabimet dhe mosmarrëveshjet e religjioneve të hershme dhe të konstituojë “mbretërinë e Zotit” që është synim i të gjitha religjioneve, personalisht ky paraqet realizimin e premtimit të Bab-it, ai nëpërmjet të të cilit do të manifestohet Zoti.

Sipas Behaizmit  pasues të Babit janë edhe Musa, Krishna, Buda, Isa dhe Muhamedi. I fundit dhe më i rëndësishmi është vetë ai, Behaullahu i cili e konsideron veten përmbushje të premtimit nga të gjitha religjionet.

Behaizmi  është i ndikuar nga imamizmi dhe i kushton më tepër rëndësi doktrinës etike dhe sociale se sa spekulimeve teologjike dhe metafizike

 Duke parë rrezikun nga lëvizjet e tyre, perandoria osmane në vitin 1868 i ndau në dy grupe dhe njërin e dërgoi në Akra në Palestinë kurse tjetrin në Famagusta në Qipro.
Behaullahu që u vendos në Akra, vdiq në vitin 1892 Pas vdekjes së tij, e zëvendësoi djali i tij i vjetër Abbas efendi, i cili më 1908, filloi të zhvillojë aktivitet të ngjeshur më shumë në Evropë dhe Amerikë e më pak në vendet islame. Në vitin 1920 qeveria angleze e emëroi për kalorës të perandorisë angleze.
         
 Përhapja e behaizmit jashtë Lindjes së mesme ishte meritë kryesore e Abdulbehaut, trashëgimtarit të Behaullahut i cili bëri disa udhëtime në Egjipt, Evropë dhe Amerikë dhe pastaj çdo kund formonte degë të lëvizjes.

Dallojnë edhe krahu iranian i behaizmit, i cili ka ruajtur frymën zanafillore dhe krahu perëndimor, i cili është i preokupuar me aspektin etik dhe social.

Behaistët janë aktiv në tërë botën, sidomos në projekte sociale dhe ekonomike. Ata kanë status këshillues në United Nations Economic and Social Council (ECOSOC) dhe në United Natinos Children’s Fund UNICEF, kurse bashkëpunojnë me U.N. Office of Public Information etj.

Behaijt  pohojnë se janë religjion i pavarur. Kështu që opinioni musliman i mendon si lëvizje joislame.  Behaizmi shkëputjen e vet nga gjiri islam, e krahasojnë me shkëputjen e kristianizmit nga judaizmi apo me shkëputjen e budizmit nga hinduizmi.

Liga Islame në Meke qortoi para dy dekadash se behaistët nëpër tërë botën po tubojnë mjete materiale dhe ia dërgojnë hebraikëve. Si kundërvlerë, Lëvizja Botërore e hebraikëve ka ndihmuar por edhe sot ndihmon behaistët, kurse Lëvizja Botërore Cioniste në behaistët shihte aleatët e vet.  Dhe qendra e behaizmit sot është në qyetin Haifa të Izraelit.
 
Në fund të shekullit XX mendohet se lëvizja behaiste kishte më tepër se 70 mijë qendra nëpër vende të ndryshme të botës

3. Kadijanijt

Gulam  Ahmadi 1839-1908 në qytetin Kadijan në Pengjab pasi punësohet te Anglezët në qytetin e shejlekut të vicegurnatorit të Indisë, aty  lidhet me anglezët, i simpatizon dhe  bëri çmos t’i ndihmonte pasi që Anglia Indinë e konsideronte si një pronë të veten në lindje pra si pronë e fituar prej kolonializmit e shfrytëzoi këtë për realizimin e qëllimeve të saja. Kështu që pasi që mëson Islamin dhe fetë tjera, në vitin 1905 themelon shkollën fetare arabe, për përgatitjen e misionarëve për vendet arabe.
Ne vitin 1889 Mirza Gulam Ahmedi shpall publikisht se ka marrë leje prej Zotit të kërkoj nga nxënësit e tij t’i japin zotim për besnikëri.
Me 1901 solemnisht e shpall se duhet të konsiderohet si mehdi i muslimanëve dhe mesijh i krishterëve.
Pas vdekjes së tij, pasuesit ia ndërtuan varrin dhe shkruan tek varri i tij: “Mirza Gulam Ahmed mewud që do të thotë : Mehdia i pritur për të ringjall sheriatin”.
Ky sekt botonte libra ne indi Pakistan e pastaj edhe në Evropë.
Ixhmai  është aprovuar se çdo musliman që thotë dhe deklaron se pas Muhamedit a.s. mund të vij ndonjë pejgamber ai konsiderohet pabesimtarë. Nga kjo mund të themi se kjo lëvizje nuk ka të bëjë me Islamin, po është prodhim për ta shkatërruar Islamin.
 

4.  Vehabizmi

Dihet se ndarja e parë në mesin e muslimanëve ka ndodhë për shkak të qeverisjes, pra të hilafetit pastaj ka kalua ne rrafshin fetar, ndërsa Vehabijt janë ata të cilët e kanë nda qeverisjen politike nga ajo fetare, sepse Saudët dhe Vehabijt kanë bë marrëveshje që vehabijt të merren me çështjet fetare dhe nuk do të përzihen në çështje shtetërore dhe saudët të merren me çështjet shtetërore dhe të mos përzihen në çështjet fetare. Kjo i ndihmoj Saudëve që të themelojnë shtetin saudit ndërsa Vehabijt me preteksin se Shiitët e konsiderojn Imamatin (Hilafetitn ) pjesë të besimit këta e refuzojn institucionin e Hilafetit duke pohuar se Hilafet Univerzal nuk duhet të ketë. Ibn Abdulvehhabi mendon se në territorin e caktuar duhet shpallur sundimin e të drejtës së Zotit, dhe aty të ketë imam, e jo edhe të ketë halif universal për tërë botën. Anglia u ka premtuar liderëve të fiseve arabe pavarësi dhe sovranitet të plotë, nëse ata do të luftojnë kundër osmanlinjve. Në arritjen e këtij qëllimi Saudët kanë lidhë marrëveshje me Britanezët dhe Francezët.

Vehabijt duke e quajtur veten ehl’ut-tevhid, të gjithë të tjerët jashtë tyre i quajtën ehl’ul-shirk (idhujtar). Po ashtu, të gjithë myslimanët që nuk mendonin si ata, ishin të pamëshirë ndaj tyre.
Vehabijt i thonë vetes se janë selefij ndërsa është e kundërta sepse selefus salih janë të pastër nga ata dhe nga mendimet qëllimkëqija që tyre sepse nuk janë asgjë tjetër pos si një ripërtëritje e havarixhëve. Ata shkatërrojnë islamijjetin përbrenda e sidomos në vendet siç është Arabia Saudite, ku alimët e ehli sunnetit nuk guxojnë të flasin haptazi.
Vehabijt nuk i pranuan edhe medhhebet në Islam dhe i quajnë shirk (idhujtari).
Vehabijt nuk e pranojnë drejtimin Esharit dhe Maturdij në Akaid, dhe janë pengues të ilmul kelamit dhe filozofisë Islame. I thonë vetes se janë ehlu sunneti vel xhemaati  ndërsa është e kundërt sepse ata nuk janë ehlu sunneti vel xhemaati sepse ato janë pakicë, madje edhe në vendet arabe. Vetëm në Saudi ata janë shumicë ndërsa pjesa tjetër e umetit janë Esharit dhe Maturdij. P.sh.: 200 mil. në Indonezi, 400 mil. në Pakistan, Indonezi, Bangladesh dhe Indi, 150 mil. në Kinë dhe Malajzi. Pastaj qindra mil. në Afrikë, pastaj qindra mil. në Egjypt, Siri, Irak, Palestinë etj. të gjithë këta janë Esharij dhe Maturidij të cilët përbëjnë ehlu sunneti vel xhematin.

Dr. Musli Vërbani

Ju dhe shejtani bashkoheni në një qëllim të vetëm!

“Ju dhe shejtani bashkoheni në një qëllim të vetëm!”

Të gjitha falënderimet e plota dhe madhështia absolute i takojnë vetëm All-llahut, Zotit të vetëm të gjithësisë, i Cili urdhëron në Kur’anin Famëlartë: “Besimtarët dhe besimtaret janë të dashur për njëri-tjetrin, urdhërojnë për të mirë, ndalojnë nga e keqja, e falin namazin dhe e japin zekatin, respektojnë All-llahun dhe të dërguarin e Tij. Të tillët do t'i mëshirojë All-llahu…”[1]

         
Salavatet dhe selamet më të përzemërta ia dërgojmë sot në këtë ditë dhe në çdo ditë të jetës tonë, zotërisë së bijve të Ademit, Hz. Muhammedit (a.s), që u dërgua mëshirë dhe udhëzim për mbarë botrat. Thoshte (a.s): “Kush të shohë prej jush një të keqe, le ta ndryshojë me dorën e tij e, nëse nuk mundet, me gjuhën e tij e, nëse nuk mundet, me zemrën e tij…”[2]



Të dashur vëllezër besimtarë,

Tema e nxitjes për të ndrequr të keqen në jetë, duke nisur nga vetvetja e duke vijuar me familjen, rrethin e ngushtë, shoqërinë e afërt e përtej tyre, është në fakt një temë e gjerë dhe me shumë degëzime. Argumente të shumta janë pika referimi drejt rregullimit, përmirësimit, ndreqjes dhe lartësimit në nivelin e përkushtimit ndaj Zotit, në raport me këtë urdhëresë shumë të rëndësishme për jetën e njeriut.
         
Në kushtet e realiteteve, me të cilat ne përballemi ditë pas dite, e shoh të vendit që mesazhi i kësaj jave të përqendrohet pikërisht tek kjo temë.
         
Në një prej haditheve të këtij kapitulli, transmetohet se Resulull-llahu (a.s) ka thënë: “Shembulli i atij që i ruan kufijtë e All-llahut dhe i atij që ka shkelur në to, është si shembulli i një grupi që kanë marrë në përdorim një anije. Disa prej tyre qëndrojnë lart e disa të tjerë në pjesën e poshtme. Ata, që qëndronin në pjesën e poshtme, kur donin ujë, ngjiteshin në pjesën e sipërme. Për një moment thanë: Po sikur të hapim një vrimë në pjesën që na takon (për të marrë ujë) dhe kështu nuk i shqetësojmë ata që gjenden në pjesën e sipërme? Nëse ata do t’i lënë të veprojnë atë që mendojnë, do të shkatërrohen të gjithë së bashku e, nëse i ndalojnë, do të shpëtojnë së bashku”[3]

Të dashur të pranishëm,

Ky është thelbi kësaj teme, ky është mesazhi, me të cilin i dërguari i All-llahut (a.s), don të na ftojë të jemi të vëmendshëm në jetën tonë, në marrëdhëniet me njerëzit, me të cilët ndajmë shumë në këtë botë.
         
Ka shumë raste, që njerëzit po tërhiqen drejt një mënyre jetese të çuditshme, sidomos në marrëdhënie me të tjerët; izolimi a vetëizolimi! Me fjalë të tjera, po shohim e po dëgjojmë sesi njeriu i sotëm po bëhet përherë e më mospërfillës ndaj tjetrit. Ndërkohë, në Islam, muslimani është i ftuar ta plotësojë dhe ta perfeksionojë besimin e tij, sidomos duke u interesuar për vëllanë e tij musliman, për hallin e tij, për gjendjen e tij, për realitetin e tij, për gjendjen e besimit të tij, për çdo gjë, që muslimani mund dhe duhet të kontribuojë në ndihmën ndaj vëllasë së tij musliman.
         
Meditoni pak në këto dy krahasime kur’anore, në suren Et-Teube: “Hipokritët dhe hipokritet janë si njëri-tjetri”[4], “Besimtarët dhe besimtaret janë të dashur për njëri-tjetrin”[5]! Hipokritët, njësoj! Besimtarët, hapësirë e gjerë bashkëpunimi, harmonie, gjallërie!
“Besimtari e këshillon vëllanë e tij besimtar, nëse sheh ndonjë devijim, e udhëzon, nëse sheh një dobësim në adhurimin e tij, e këshillon për përmirësimin e tij. Pra, ka një proces të vazhdueshëm këshillimi, i cili e rrit shoqërinë e besimit, e lartëson atë…”[6]
         
Lexoni me vëmendje këto hadithe: “Nuk ka besuar asnjëri prej jush, derisa të dojë për vëllanë e tij atë që do për veten e tij”[7], “Muslimani për muslimanin, si ndërtesa e ngjeshur, ku tullat mbajnë njëra-tjetrën”[8]
         
Prandaj, ka shumë rëndësi, që në jetën tonë, në marrëdhënien që kemi me njëri-tjetrin, të mos bëjmë rolin e mospërfillësit, por të kujdesemi për forcimin e lidhjeve të besimit me njëri-tjetrin, duke u interesuar për njëri-tjetrin, duke u këshilluar e duke e mbështetur njëri-tjetrin, me sa të kemi mundësi. Sepse, përtej lidhjeve të forta të gjakut, gjuhës, kombit, atdheut të përbashkët etj, ne na lidh edhe besimi, që është gjëja më e shtrenjtë që njeriu ka në jetën e tij.
         
Thotë (a.s): “Muslimani është vëlla i muslimanit, nuk i bën padrejtësi, nuk e dorëzon. Kushdo që gjendet në nevojën e vëllasë së tij, All-llahu do të jetë pranë tij! Ai që ia largon një të keqe muslimanit, All-llahu do ta shpëtojë nga një prej halleve në ditën e kiametit. Ai që ia mbulon një te keqe muslimanit, All-llahu do ta mbulojë në ditën e kiametit”[9], pra, nuk do ta korisë para krijesave.
         
Ka shumë rëndësi ta lexojmë e ta kuptojmë si duhet këtë hadith. Secila fjali e tij është një kapitull i rëndësishëm në sistemimin dhe ekuilibrimin e marrëdhënieve në mesin tonë. Është një hadith që vlen të jetë temë konferencash e bashkëbisedimesh udhërrëfyese në mesin e muslimanëve!
         
Sot, më shumë se kurrë, ne kemi nevojë ta ruajmë njëri-tjetrin nga haramet, nga devijimi në besim, nga dobësimi para realiteteve shoqërore! Ne kemi nevojë të bashkëpunojmë përherë e më shumë në mes vete, duke e dëshmuar madhështinë e Islamit në sjelljen tonë komunitare, si një forcë ndërtuese, si një forcë paqësore, që ndërton me anë të këshillës, me anë të takimeve të shpeshta, me anë të fjalës së mirë, me anë të largimit të organizuar nga haramet dhe ndalesat e Zotit në jetë. Që muslimani, të dallojë në shoqëri, edhe në gjërat më të vogla!
         
Dhe, u ndala për një moment. M’u kujtua se kam lexuar diku në shënimet e Shejkh Muteveli Shaaraviut, njëri prej komentuesve më të spikatur të Kur’anit në shekullin që kaloi, një thirrës islam i afirmuar, jo vetëm në Egjipt, por botërisht. Thotë: “Po debatoja me një djalë të ri ekstremist dhe e pyeta: A mendon se është e lejuar apo e ndaluar, të shpërthesh një lokal nate në një prej vendeve islame? Tha: Normal, është e lejuar dhe vrasja e tyre poashtu! I thashë: Po nëse ti i vret, teksa janë në një gjendje gjynahu, ku mendon se do ta kenë përfundimin? Ai tha: Në zjarr të xhehnemit, natyrisht! I thashë: Ku mendon se synon t’i marrë shejtani ata? Tha: Në zjarr të xhehnemit, natyrisht! I thashë: Atëherë, i bie që ju dhe shejtani të bashkoheni në një qëllim të vetëm!...”[10]
         
E solla këtë shembull, sepse ka shumë nevojë që në mesin tonë, të ruhemi nga paragjykimi dhe euforizmi, por të jemi të vëmendshëm për ta mbrojtur harmoninë e besimit në mesin tonë, të këshillohemi për mirë dhe të praktikojmë me sa të kemi mundësi urdhëresën me urtësi drejt të mirës dhe ndalimin e të keqes, pa e koritur a demaskuar publikisht tjetrin!


Imam Muhamed B. Sytari


Myfti i Zonës Shkodër
(Hytbe e mbajtur në xhaminë e Plumbit)
Shkodër, më 4 dhjetor 2015

[1] Kur’ani, Et-Teube: 71.
[2] Transmetuar nga Muslimi, nga Ebu Saidi (r.a).
[3] Transmetuar nga Bukhariu, nga Numan ibn Beshiri (r.a).
[4] Kur’ani, Et-Teube: 67.
[5] Kur’ani, Et-Teube: 71.
[6] www.nabulsi.com/blue/ar/art.php?art=11096
[7] Transmetuar nga Bukhariu, Muslimi etj, nga Enesi (r.a).
[8] Transmetuar nga Bukhariu dhe Muslimi, nga Ebu Musa Eshariu (r.a).
[9] Transmetuar nga Bukhariu dhe Muslimi, nga Ibn Omeri (r.a).
[10] www.tariqallah.net/2013/06/blog-post_15.html

Xhinët, rrënjët, kuptimi dhe ekzistenca e tyre!...

Xhinët, rrënjët, kuptimi dhe ekzistenca e tyre!...

- I -

Es-Selamu Alejkum Ve Rahmetullah Ve Berekatuhu motra dhe vllëzër në Islam.

"Eslamu alejna ue ala ibadilai salihin”, ( paqja e Allahut qoftë mbi ne dhe mbi të gjithë robërit e mirë të Allahut).

Falënderimi i qoftë vetëm Allahut, Zotit të botëve kurse salavatet dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi vulën e Pejgamberëve, Muhammedin -salAllahu alejhi ve selem- mbi shokët e tij dhe mbi të gjithë ata që e pasojnë rrugën e tij.

Thotë Zoti i lartësuar në Kuran:"Xhindet dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të Më adhurojnë." (Dharijat, 56)

"Ne u kishim caktuar atyre shokë të këqinj, të cilët ua zbukuronin të tashmen dhe të shkuarën e tyre e për ta u përmbush Fjala, ashtu si për popujt që kanë qenë para tyre prej xhindesh dhe njerëzish. Ata kanë qenë vërtet të humbur." (Dharijat, 25)

Fjala xhin vjen nga rrënja xhenne nga e cila vijnë edhe fjalët xhennet dhe xhinnet. Kurse emri mexhnun është emër foljor që do të thotë i zënë nga xhindet. Ne i themi e ka humbur mendjen, është marrosur.

Kuptimi leksikor i fjalës xhin është i mbuluar, i mbyllur, i fshehur. Më saktë, jo i mbyllur e i padukshëm në vetvete,por për ne. Veçanërisht, "mexhnun" i themi atij njeriu që i është dhënë dikujt tjetër, që ia ka falur zemrën me të tillë pasion, sa që sjelljet dhe veprimet e tij nuk kemi mundësi ti kuptojmë brenda kritereve tona.

Edhe fjala xhennet, nga një pikëpamje, me që ndodhet e mbyllur, e fshehur, është për ne pjesë nga bota e të fshehtave… Fjala xhinnet është gjëndja e të qënit i marrë… Edhe xhindi (xhindi-siç e përdorim në shqip) – Allahu e di - për të gjitha këto punë, në planin shkakësor, është një shkak, një autor dhe një faktor aparent, sa për dukje.

Ekzistenca e xhindeve është një çeshtje specifike e bartur që në fillim të herës së diskutueshme. Natyrisht, bashkë me shpirtin dhe engjëjt.

Në të vërtetë, pasi t'i kenë dalluar dhe vëzhgur ata Profetët e Lartë, pasi të jenë takuar dhe të kenë biseduar me ta Individualitetet Trashëgimtarë të Profetësisë, dhe pasi ta kenë zbuluar dhe pranuar ekzistencën e tyre miliona njerëz, ç'rëndësi do të ketë polemika e katër-pesë materialistëve që s'shohin asgje tjetër përveç materies…

Duhet theksuar se, në një kohë kur kemi pranuar shumë qenie që s'i shohim me sy, mohimi i ekzistencës së xhindeve është bërë temë prekupuese e milionave në të katër anët e botës. E, sidomos në një periudhë kur kokat e diturisë janë preokupuar me të!...

Në këtë mes, ashtu siç ka thënë edhe një shkencëtar, çdo zbulim do të na nxjerrë përpara një univers të tërë të pazbuluar. Lidhur me këtë, kjo botë e dëshmisë është një perde danteleje mbi të padukshmen botë jolëndore të fshehtësive.

Xhindet, ëngjëjt dhe shpirtrat ndodhen pas kësaj perdeje. Me mjete a pa mjete, në ç'dimensione që të përçoheshin atje, aq do të ishte mundësia për t'u njohur me ato qëniet pas perdes.

Aspekti tjetër i çeshtjes është ky: xhindi është nga lloji i shpirtit. Është një ligj. Si ligji i tërheqjes së masës midis planetëve të medhenj. Me këtë ligj Dielli e vërtit Tokën rreth vetes. Edhe Toka, me një lëvizje të nxituar, sillet siç sillen elektronet. Kësaj tërheqjeje qëndrore i përgjigjet, në kah të kundërt, shtytja qëndrore. Këta janë, secili më vete, nga një ligj me vlerë nominale e konvencionale.

 -II-

Tani do të thoni se në mes nuk ka asgjë, edhe ajo është një masë, edhe kjo masë ndër të cilat e vogla vazhdon të vërtitet rreth së madhes. Mirë po me që në mes nuk paska asgjë, si do të shpjegohet kjo gjëndje? E kjo, qoftë tërheqja sipas Njutonit, qoftë teoria e vëllimit sipas Ajnshtanjit, përfundimi mbetet po ai…

Po ashtu, kur të merrni në dorë, për shembull, një farë, në të është e pranishme një përpjekje jetësore . Kur, ç'të shikoni, diku nga toka menjëherë embrioni nxjerr kokë, bëhet filiz, bëhet bar, bëhet pemë, vetëm, se, jashtë çdo diskutimi, bëhet diçka nga lloji i vet. Këtu ka një ligj zhvillimi . Ky është një ligj nominal, konvencional. Mirëpo pa këtë ligj nuk ka rritje dhe zhvillim.

Për shembull, po të mbillni një gur, me që për të nuk ka ligj zhvillimi, nuk do të vini re ndonjë rritje a zhvillim.

Ja, pra, këta janë, secili më vete, ligje të Allahut. Edhe xhindi, edhe shpirti janë ligje të tilla. Por ndryshimi në këtë mes është ky: ligji i tërheqjes nuk ka mëndje, vullnet dhe vetëdije.

Kurse ligji xhind, ligji shpirt, ligji ëngjëll kanë mendje, vetëdije e vullnet, veçanërisht s'janë nominalë, konvencionalë e relativë dhe zotërojnë secili nga një trajtë ekzistence të vërtetë.

Mendimtari vigan i shekullit ka bërë për të përkufizimin më të përgjithësuar, me të përmbledhur e më konçiz që kemi mundur të shohim gjera tani, në këtë formë: Shpirti është një urdhër ligjor i vetëdijshëm.

Të vërtetën e ajetit Thuaj: Shpirti është çeshtje që i përket vetëm Zotit tim,…( Kur'ani, Isra:85) është pothuajse e pamundur ta paraqesësh në mënyrë kaq konçize. Shpirti është një urdhër ligjor i veshur me një trup të jashtëm përmbledhës, i gjallë, i vetëdijshëm, i ndritshëm, drejtësidashës, i aftë për të fituar përplotësi.

Po qe se i Zoti i Fuqisë u vesh një trup të jashtëm ligjeve të materies, secili bëhet nga një shpirt më vete. Po qe se shpirti e heq veshjen trupore dhe e zbret vetëdijen nga koka, përsëri bëhet një ligj i përhershëm, i amshuar.

Në të vërtetë, me këtë është shpjeguar çdo gjë. Shpirti për ju është një ligj si ligjet që pranuat ju nga mikrobota më e vogël në mikrobotën më të madhe, por me vetëdije.

Mbetet të themi se, sipas pretendimit të disa shkencëtarëve, edhe tek bari, në proçesin e rritjes, është ndjerë dhe vëzhguar një vetëdijshmëri si përgjigje ndaj një pjese mesazhesh, paralajmërimesh, si njohje me mjedisin, përshtatje dhe nderthurje me të.

Po ashtu edhe te pemët. Do t'ju parashtroj përmledhjen e një prej shkrimeve të një reviste lidhur me këtë temë. Autori thotë: Opinioni im përqëndrohet në faktin që kallinjtë e bimëve të tillla si gruri e thekra janë të vetëdijshëm. Sepse te gruri e thekra, pa menduar për një vetëdije, një mendje e një njohje, nuk mund të shpjegohen veprimet e tyre aq të vetëdijëshme.

Për shembull, gruri, kur ende është një emrion dhe filiz, e nxjerr kokën mbi tokë dhe sheh përreth: po qe se mjedisi është i favorshëm dhe kushtet janë të përshtatshme për të nxjerrë dy bisqe. Po qe se klima shkon mbarë, lagështia është e përshtatshme dhe rezet e djellit kanë cilësinë për të ushqyer, merr vendim për dy bisqe.

-III-

Madje, po e lejuan kushtet, nxjerr edhe tre. Kur të ketë nxjerrë tre bisqe, e dimë se kushtet janë të mjaftueshme për t'i ushqyer ato. Po të mos duken të përshtatshme kushtet, nxjerr vetëm një. Sikur të thoshte: Unë vetëm një copë mund të ushqej... Kur një dru sëmuret, rrëzon frutat për të shpëtuar veten.

Bujku le të pandehë ç'të dojë, nuk janë frutat të sëmura, por bima. Duket sikur pema thotë: Më falni, por s'do të mund të kujdesem për frutat. Për shkak të kësaj gjendjeje, jam e detyruar të kujdesem për veten. Ne të ardhmen do të mësojmë për një mekanizëm brenda bimëve që dikton dhe bën të gjitha këto punë. Ja, pra, të gjitha këto janë ligjet e Allahut.

Disa njerëz janë përpjekur të mohojnë realitetin e xhinëve të cilëve Kur’ani i ka kushtuar një sure të tërë, suren El-Xhin (n.72). Duke u mbështetur në aspektin gjuhësor të fjalës xhin e cila vjen nga folja xhanne (?.., jexhunnu: “të mbulosh, fsheh”, ata thonë se fjala xhin i referohet (i drejtohet) “të huajve të zgjuar”. Të tjerë bile thonë se një xhin është një njeri që s’ka mendje të vërtetë në kokën e tij, por ai ka natyrë zjarri.

E vërteta është se xhinët paraqesin një tjetër krijesë të Allahut e cila bashkekziston me njeriun në tokë. Allahu i krijoi xhinët para se Ai të krijonte njerëzimin dhe i krijoi këto dy krijesa (xhinët dhe njerëzit) nga elemente jo të njëjta. Allahu thotë:

“Ne e krijuam njeriun nga balta e argjilit, të zi e të prishur (me erë të keqe)”.

"E xhinët i krijuam më parë nga zjarri, nga flaka e fortë.” (15:26-27)

Ata u quajtën xhin sepse ata nuk mund të shikohen nga syri i njeriut.

Çdo njeri ka një xhin që e shoqëron atë dhe ky xhin quhet ***** (shok, bashkudhëtar) dhe është pjesë e testimit të njeriut në këtë jetë. Xhini inkurajon dëshirat më të ulta të njeriut dhe përpiqet në mënyrë të vazhdueshme për ta mënjanuar atë nga rruga e drejtë. Resuli s.a.u.s. duke komentuar këtë gjë ka thënë: “Secilit prej jush i është shoqëruar një shok prej xhinëve.” Sahabët pyetën: “Edhe ty o i dërguari i Allahut?” Dhe resuli s.a.u.s. u përgjigj: “Edhe mua, veçse Allahu më ka ndihmuar mua kundër tij dhe ai është nënshtruar. Tani ai vetëm më nxit të bëj të mira.

Kontakti dhe kontrata me xhinët bëhet nga fallxhorët të cilëve xhinët mund t’u japin informacion për të ardhmen. Resuli s.a.u.s. ka përshkruar se si xhinët marrin informacion për të ardhmen. Ai ka treguar se xhinët ishin të aftë të udhëtonin në drejtim të kufinjve më të ulët të qiellit dhe dëgjonin ca informacione për të ardhmen që melekët i trasmetonin midis tyre. Pastaj ktheheshin në tokë dhe ushqenin me informacione njerëzit me të cilët kishin lidhje.[93] Kjo ndodhte shpesh para profecisë së Muhammedit s.a.u.s. dhe fallxhorët në atë kohë ishin shumë të saktë në informacionin e tyre. Kështu që ata ishin të aftë të fitonin pozitë në oborret mbretërore dhe gëzonin shumë popullaritet, bile edhe adhuroheshin në disa vende.

-IV-

Xhinët janë në gjendje të informojnë njerëzit me të cilët lidhen, për të ardhmen relative. P.sh. kur dikush shkon te një fallxhor, xhini i fallxhorit merr të dhëna nga xhini i personit (sqaruam më parë se çdo person ka një xhin) për planet që ky njeri ka bërë para se të shkojë atje. Kështu që fallxhori është i aftë t’i thotë personit se ai do këtë ose atë, apo shko këtu ose atje. Me anën e kësaj metode fallxhori i vërtetë është në gjendje të mësojë për të kaluarën e të huajit në detaje të hollësishme. Ai është në gjendje t’i tregojë një personi krejtësisht të huaj për të, emrat e prindërve të tij (të personit), ku ka lindur ai, çfarë ka bërë në fëmijëri (ky person) etj. Aftësia për të përshkruar shumë saktë (sikur është e gjallë) të kaluarën është një prej shenjave të fallxhorit të vërtetë që ka kontakt me xhin. Kjo për shkak se xhinët janë në gjendje të përshkojnë distanca të mëdha menjëherë, të mbledhin sasi gjigande informacioni rreth gjërave të fshehta, sendeve të humbura dhe ngjarjeve të pa vëzhguara. Provë për këtë aftësi është historia e përmendur në Kur’an për profetin Sulejman dhe Belkizën (mbretëresha e Shebës). “Njëri prej xhinëve të vrazhdë (Ifrit) tha: “Unë do t’a sjell atë ty, para se të ngrihesh nga vendi yt, unë për të kam fuqi dhe jam i sigurt!”” (27:39)

Ashtu siç u përmend në kapitullin e mëparshëm xhinët janë kryesisht të padukshëm përveç atyre në formën e gjarpërit ose qenit. Megjithatë disa prej tyre janë të aftë të marrin forma të ndryshme duke përfshirë dhe formën e njeriut.

Allahu, Zoti i botëve e di më së miri!

Autor: Sabri Selmani

Jakup Hasipi - Vehabit Kanceri i Ulemave

Jakup Hasipi - Vehabit Kanceri i Ulemave 

Xhenneti: ne toke apo ne qiell?...

XHENNETI : NË TOKË - DET APO NË QIELL?...

Xhenneti është në qiell!...

Esselamu alejna ue ala ibadilai salihin”, ( paqja e Allahut qoftë mbi ne dhe mbi të gjithë robërit e mirë të Allahut).

Ai është në qiell. Megjithatë, disa dijetarë kanë thënë se është në tokë, disa në det , të tjerët thanë se ai është në fundin e tokës (që gjendet në skajin fundor). Ajo që duket të jetë e saktë është se ai ndodhet në qiellin e shtetë. Megjithatë, ne nuk e dimë se ku në qiell është. Ne besojmë se ai është në qiell dhe jo në tokë, por ne nuk e dimë saktësisht se ku është.

Xheneti sipas argumenteve Islame është një vend ku do të jetojnë shpirtrat e të vdekurve të cilët kan qenë në këtë jetë mysliman dhe kan vdekur si të tillë.

''Dhe nxitoni në rrugën (që të çon drejt) faljes nga Zoti juaj dhe drejt Xhenetit, të gjerë sa hapësira e qiejve dhe e tokës, i përgatitur për të devotshmit. Ata që shpenzojnë në kohë begatie e fatkeqësie, ata të cilët e përmbajnë zemërimin dhe ata të cilët e falin njëri-tjetrin; vërtet, Allahu i do shumë muhsinunët (bamirësit në rrugën e Allahut). Dhe ata të cilët kur kanë bërë fahishah (shkelje të kurorës, apo marrëdhënie imorale të tjera, të paligjshme, zina) apo që e kanë njollosur veten me gjynah, e kujtojnë Allahun dhe kërkojnë falje për gjynahet e tyre – dhe kush mund të falë gjynahet, përveç Allahut? - dhe nuk vazhdojnë në gabimin që kanë bërë, kur e dinë atë. Për të tillët, shpërblimi është falje nga Zoti i tyre dhe kopshte me lumenj, që rrjedhin poshtë tyre, për të banuar ndër to përgjithmonë. Sa i shkëlqyer është ky shpërblim për punuesit!'' (Ali Imran, 133-136)

Xheneti është një vendbanim, të cilin Allahu e ka përgatitur për ata të cilët i binden Atij. Në të, për robërit e Tij, Ai ka përgatitur mirësi, atë që syri nuk e ka parë, kurrë; atë për të cilën veshi nuk ka dëgjuar dhe që nuk i ka shkuar ndërmend, kurrë. Allahu i lartësuar thotë:
''Askush nuk e di se çfarë është ruajtur për ta nga kënaqësitë e syrit, si shpërblim për çfarë ata punuan'' (Sexhde, 17).

Ka thënë Pejgamberi, Alejhi selam,: " Xhenneti i ka 100 shkalle (grada, pozita, kate); (distanca) në mes të çdo dy shkallëve (kateve) të tij është sikurse (distanca) në mes qiellit dhe tokës". (Buhariu, 6/11)

Eshtë saktësuar në Sunenin e Tirmidhiut se Profeti (alejhi selam) ka thënë: Guri i zi zbriti nga xheneti më i bardhe se bora, por u nxi nga mëkatet e bijve te Ademit.”

Ibn El Arabi, komentuesi i Sunenit të Tirmidhiut shprehet duke thënë: Shikoni gjurmët që lënë mëkatet në zemrat e njerëzve. Kur ato ndikojnë në këtë mënyrë mbi një gurë (duke e nxirë atë) atëherë si mendoni për gjurmët që ato lënë në zemrat e njerëzve.

Edhe një herë e themi se ky hadith është i saktë dhe se mëkatet ndikojnë shumë tek zemrat dhe në çdo aspekt të jetës.

Ai që hulumton në tekste (Kuran dhe Sunet) e kupton këtë fakt se si ato (gjynahet) ndikojnë madje edhe tek guri duke e nxirë atë.

‘’ Dua të ju tregojë një sekret ! Ne nuk jemi banorë të planetit tokë ! Ne jemi të ardhur prej xhenetit ngase babai ynë Ademi ishte në fillim banorë i xhenetit por që ne zbritëm këtu përkohësisht vetëm sa të kryejmë një provim të shkurtër dhe menjëherë do të kthehemi atje andaj mundohu që të punosh sa më shumë në mënyrë që të i bashkëngjitësh karvanit te të devotshmëve të cilët do të kthehen në vendbanimin tonë të parë. Mos humb kohë në këtë planet të vogël por nxito për atje, për vendbanimin tonë të gjerë e të bukur ‘’.
Ahmed Esh-Shugejri

Edhe pse disa shpirtëra janë në xhenet në qiell, ndërlidhet me fushën e varrit dhe trupin e tij në të, ai lëviz, bartet, ngrihet dhe zbret me shpejtësi të madhe, sepse ata ndahen në shpirtra të liruar, të ngujuar, të lartësive dhe ultësirave, sepse ata pas ndarjes mund të jenë të shëndoshë, të sëmurë, të kënaqur, të begatuar, të dënuar në një gjendje më të madhe sesa atëherë kur ishin në trupa, e sa shumë i përngjan gjendja e tyre në këtë trup gjendjes së fëmijës në mitrën e nënës dhe gjendjes së tij pas daljes nga trupi në krahasim me gjendjen e fëmijës me rastin e daljes nga mitra e nënës në këtë botë.

Disa nga nga ata shpirtra janë të ngujuar në tokë, nuk është ngritur shpirti i tij në shoqërinë më të lartë, sepse ishte shpirt i ulët tokësor, kurse shpirtrat tokësorë nuk mund t’i shoqërojnë shpirtrat e lartë, sikurse nuk mund t’i shoqërojnë në dynja, e shpirti i cili nuk ka përfituar në këtë dynja njohurinë e Zotit të tij,dashurinë për të, përmendjen e Tij, shoqërimin me Të, afrimin tek Ai dhe ai ishte shpirt tokësor i ulët, pas ndarjes nuk ka mundësi të gjendet përveçse aty, sikurse edhe shpirti i lartë, i cili në dynja vazhdonte në dashuri të Allahut, në përmendjen e Tij, në afrimin tek Ai dhe në shoqërimin e Tij, kështu që pas ndarjes nga trupi bashkohet me shpirtrat e lartë që i përshtaten atij, e njeriu do të jetë me atë që e do në berzah dhe në ditën e kiametit, Allahu i Madhëruar i shoqëron shpirtrat ndërmjet vete në berzah dhe në ditën e ringjalljes, sikurse është përmendur në hadith. Ai e vendos shpirtin e besimtarit të mirë me shpirtrat e mirë, që janë të të njëjtit lloj, pra shpirti pas ndarjes nga trupi i bashkëngjitet llojit të tij, vëllezërve dhe atyre që punuan si ai dhe qëndron me ta.

Disa nga ata shpirtra ndodhen në furrën e kurvarëve dhe prostitutave, disa shpirtra janë në një lumë prej gjaku, ku notojnë dhe hanë gurë. Pra, shpirtrat, qoftë ata të lumtur, qoftë të palumturit, nuk kanë vendqëndrim të njëjtë, por disa janë në lartësitë më të mëdha dhe disa janë tokësorë, të ulët, nuk ngrihen nga toka.

Pajtohem katërcipëshi kur ne librin “SHPIRTI ” Autor IBN KAJIM EL XHEUZIJE. shkruan se : Xhenneti është në qiell.

Pejgamberi, Alejhi selam, në koment të ajetit: "Edhe shtretër të lartë (ose gra të larta)". (Wakia, 34) ka thënë: "Distanca në mes dy shtretërve është sikur distanca në mes qiellit dhe tokës". (Ahmedi, 3/ 75, Tirmidhiu, 2540)

Mundhir Ibn Seidi në Tefsirin e tij të Kuranit thotë:
“Në lidhje me fjalën e të Lartësuarit drejtuar Ademit salla Allahu ^alajhi wa sellam: “Banojeni Xhenetin ti dhe gruaja jote,” disa kanë thënë se Allahu e vuri Ademin salla Allahu ^alajhi wa sellamtë banonte në Xhenetin e përjetshëm, atje ku do të hyjnë besimtarët Ditën e Gjykimit. Ndërkohë disa të tjerë kanë thënë se ai qe një Xhenet tjetër, të cilin Allahu xhalla wa ^Alaa e përgatiti për të dhe e vendosi të banonte aty. Ky Xhenet sipas tyre, nuk qe Xheneti i përjetshëm.”

Mundhiri thotë se Ibn Kutejbeh ka treguar duke transmetuar nga Ibn Munebehi, se Ebu Hurejreh ka thënë: “Kur Ademit i erdhi vdekja, ai dëshiroi të hante një vesh rrushi prej Xhenetit, i cili sipas tyre ishte në shpinën e qiellit të shtatë, ndërsa ai (Ademi) ishte në tokë. Fëmijët dolën për të kërkuar rrush, por engjëjt i lajmëruan për vdekjen e babait të tyre.”

"Ne ua ofruam përgjegjësinë qiejve, tokës dhe maleve, por ato nuk pranuan ta marrin përsipër dhe u frikësuan ta pranojnë atë, kurse njeriu e pranoi. Me të vërtetë, njeriu u tregua i padrejtë me veten dhe i paditur (për pasojat e kësaj përgjegjësie)". (Ahzab, 72)

Lavdëruar qofsh o Allah i Madhërishëm që, me mirësinë Tënde, na dërgove Muhammedin a.s. të na nxjerrë nga terri në dritë, nga errësirat e mosbesimit dhe adhurimit të krijesave në dritën e adhurimit Tënd, Një dhe të Vetëm! Lavdëruar qofsh o Krijuesi ynë dhe të i gjitha krijesave!

Allahu xhalla xhalaalahuu është më i dijshmi.

Autor: Sabri Selmani

Mosha e Nënës së Besimtarëve, Aishes kur u martua me Profetin Muhamed s.a.v.s

Mosha e Nënës së Besimtarëve, Aishes kur u martua me Profetin Muhamed s.a.v.s

Në shumë rrëfime apo transmetime është e paqartë se sa ka qënë mosha e hazreti Aishes në kohën që u martua me Profetin s.a.v.s. Faktet qe nxjerin analistët muslimanë tregojnë se mosha e hazreti Aishes duhet të ketë qenë diku tek 19-20 vjeç.
Le të bëjmë një analizë e të dalim në një përfundim.
Sipas Imam Nedevijut në “Biografia e Aishes” f.111 ai thotë: “Hazreti Aisheh ishte vejushë dhe ashtu qëndroi për 40 vjet”.
Në f.153 ai thotë: “Ditët e fundit të Kalifatit të Amir Muauijeh ishin edhe ditët e fundit të jetës së hazreti Aishes r.a. dhe mosha e saj në atë kohë ishte 67”.
Nëse ne bëjme një përllogaritje duke hequr nga 67 atë 40 vjet të perudhës së vejushës dalim në përfundimin se hazreti Aishe i ka patur 27 vjet kur Profeti Muhamed ndërroi jetë në vitin 11 të hixhretit (emigrimit) dhe jo 18. Keshtu, duke ditur peridhën e revelatës prej 23 vitesh dalim në përfundimin se hazreti Aishe ka lindru 4 vjet para revelatës. Rrjedhimisht, mosha e hazreti Aishes r.a. kur ka bërë Nikahun (martesën) në vitin e 10-të të revelatës duhet të ketë qenë 14-15. Sipas kësaj përllogaritjeje, konsumimi i Nikahut të hazreti Aishes r.a. në vitin e 2-të të Hixhretit (emigrimit) duhet të ketë qenë kur ajo i ka patur 19-20 vjet.
Burime të tjera korrektimi.
1- Historiani Imam Taberiju në të mirënjohurin librin e tij të historisë “Tarijkh” v.4, f.50 thotë: “Ebu Bekri, në periudhen paraislame martoi dy zonja, Fatilah të bijën e Abduluza, prej të cilës lindën Abdullahu dhe Esmaja dhe të dytën Umm Rumaneh, prej të cilës lindën Abdurrahmani dhe Aisheja. Të katër fëmijët kanë lindur në periudhën paraislame”.
2- Dihet se djali i Ebu Bekrit, Abdurrahmani (vëllai nga e njëjta nënë e Aishes), ka luftuar kundër muslimanëve në betejën e famshme të Bedrit. Mosha e tij në atë betejë ka qenë 21-22 vjeç, i cili ishte më i madh se Aisheja r.a. Nuk ka fakte që të thonë se diferenca mes Abdurrahmanit dhe Aishes të ketë qenë më e madhe se 3-4 vjet. Ky fakt na tregon se hazreti Aisheja ka lindur 4-5 vjet para revelatës, sipas përllogaritjes me betejën e Bedrit.
3- Ibn Kethiri në librin e tij të famshëm “El-Bidajeh” përsa i përket Esmasë r.a. të bijës së Ebu Bekrit r.a., motrës së Aishes r.a. ai thotë se Esmaja ka vdekur në vitin 73 të hixhretit, në moshën 100 vjeçare, ajo ishte 10 vjet më e madhe se zonja Aishe r.a. Keshtu që mosha e zonjës Aisheh duhet të ketë qenë diku tek 17-18 vjet gjatë hixhretit (emigrimit). Sipas kësaj, zonja Aisheh ka lindur 4-5 vjet para revelatës dhe mosha e saj kur ka konsumuar martesën na vitin 2 të hixhretit duhet të ketë qenë 19-20.
4- Autori i koleksionit të haditheve të titulluara “Mishkat El-Mesabijh”, Shk. Uahidudin, në librin e tij të famshëm “Ahmal fi Esmai Er-Rixhal” thotë: “Në kohën e konsumimit të martesës, hazreti Aisheh, ka qenë jo më e vogël se 18-19 vjeç”.
Kjo është analiza e fakteve historike me gjithë respektin e transmetuesve muhadithëve dhe hitorianëve.
Me këtë analizë hedhim poshtë mendimin kaq tinzar që sugjerojnë islamofobët dhe kushdo tjetër që luan me shashkat e islamofobisë në Shqipërinë tonë. Sepse këto shashka nuk shkaktojnë vetëm islamofobinë, por edhe diskriminimin, ngacmojnë ndërgjegjen e besimtarit, ngacmojnë emocionet e njeriut të thjeshtë dhe psikologjinë e çdokujt që si shembullin model ka Muhamedin, paqa dhe bekimi i Zotit qoftë mbi të.

Shkruan: Alban Çuli

Trashëgimia e femrës në sheriatin islam

                          TRASHËGIMIA E FEMRËS NË SHERIATIN ISLAM

Përpos shpifjeve të shumta që i bëhen islamit sidomos ndaj  shkeljes te së drejtës së femrës shpifet edhe në atë se islami nuk i jep të drejtë të barabartë femrës në trashëgimi me mashkullin,por një hise femrës, dy mashkullit.
Duhet pasur parasysh  se në përcaktimin e trashëgimisë ndikojnë tri peshoja.


E para; shkalla e afërsisë

-Sa më i afërt të jetë trashëgimtari, pjesa e trashëgimisë është më e madhe,pa marrë parasysh  a është mashkull apo femër.
- sa më i largët të jetë trashëgimtari pjesa e trashëgimisë është me e vogël pa marr parasysh a është mashkull apo femër.

E dyta; Gjenerata e paraardhësve dhe pasardhësve.

Kur i vdekuri e ka gjeneratën para jetës së tij(paraardhësit)  dhe gjeneratën pas jetës së tij(pasardhësit), atëherë gjenerata pas jetës së tij merr pjesë më të madhe(se ai ka nevoje më shumë për mjete materiale) se sa gjenerata para jetës së tij (sepse paraardhësit  kanë nevojë më pak për mjete materiale se sa pasardhësit) pa  marrë parasysh a janë meshkuj apo janë femra.
-Vajza si pasardhëse trashëgon  më shumë se nëna paraardhëse  ndërsa që të dyja janë femra dhe që të dyja janë të lidhura drejtpërsëdrejti me  trashëgimlënësin, bile vajza trashëgon edhe më shumë se baba (i cili është mashkull) edhe pse lidhja e të dyve është e drejtpërdrejtë.
 -Djali si pasardhës trashëgon më shumë se baba i cili është paraardhës edhe pse që të dy janë meshkuj.
Sipas L.T.K pasardhësit i përjashtojnë nga trashëgimia paraardhësit në tërësi

E treta; Përkujdesin të cilin e parasheh sheriati islam si obligim

Sheriati islam e obligon mashkullin(burrin) që të përkujdeset për  ushqimin,veshmbathjen dhe vendstrehimin e femrës(gruas). Për këtë arsye për të mos e dëmtuar, është parapa që mashkulli të merr pjesën e dy femrave.
Ne përgjithësi femra trashëgon në katër mënyra;
1. Mënyra e parë; femra trashëgon sa gjysma e mashkullit.
2. Mënyra e dytë; femra trashëgon barazi me mashkullin.
3. Mënyra e tretë; femra trashëgon me shumë se mashkulli.
4. Mënyra e katërt; femra trashëgon, mashkulli nuk trashëgon,

1. TRASHËGIMIA E FEMRËS SA GJYSMA E MASHKULLIT

Femra trashëgon sa gjysma e mashkullit në këto raste;

E para; vajza me djalin.
Nëse i vdekuri lë pas vete vetëm një vajzë dhe një djalë
1/3 i takon vajzës
2/3 i takojnë djalit
 Kështu femra ka marrë një hise mashkulli dy hise.

E dyta; baba me nënën vetëm me një rast.
Nëse i vdekuri lë pas vetëm nënën dhe babën
 1/3 i takon nënës,
 2/3 i takojnë babës
 Kjo ndarje, pra nëna të merr një hise më pak se baba vetëm në rast se  i vdekuri  nuk lë pas vete fëmijë, e nëse lë fëmijë atëherë nëna merr hise të barabartë me babën.
Në një hadith Muhamedi a.s thotë:”Farzmarrësëve jepuni pjesën farz (të përcaktuar e çka të mbet jepjani mashkullit  burrë”).

E treta: motrat me vëllezërit dhe motrat prej babe me vëllezërit prej babe.
Nëse i vdekuri nuk lë pas vete  prindër gjyshër dhe as fëmijë,nip e mbesa por vetëm motër e vëlla atëherë ndarja bëhet kështu: një hise motra dy hise vëllau. Zoti i Lartëmadhëruar në Kur’an ka thënë:
Po nëse ata janë vëllezër-burra dhe gra, atëherë mashkullit i takon aq sa dy femrave së bashku (En Nisa 176).
Shembull
I vdekuri lë pas vete një vëlla dhe një motër
1/3 i takon motrës
2/3 i takon vëllait
Po në qoftë se i vdekuri nuk len pas vete   prindër gjyshër, ,as fëmijë nipa e mbesa as vëllezër e motra por vetëm një motër prej babe dhe një vëlla prej babe atëherë ndarja bëhet kështu
1/3 e merr motra prej babe
2/3 i merr vëllai prej babe
Një hise i merr motra prej babe dhe dy hise i merr  vëllai prej babe. Kjo është argumentuar me ajet kur’anor; “Po nëse ata janë vëllezër - burra dhe gra (motra) atëherë mashkullit i takon aq sa dy femrave”                 Nisa176

E katërta; burri dhe gruaja                                                                          
Duhet ditur se kurrë  nuk ndodh që burri me gruan te trashëgojnë të njëjtën kohe si burrë e grua .Por gjithmonë me vdekjen e njërit trashëgon tjetri dhe anasjelltas. Sipas rregullit  të sheriatit  islam:  Pas vdekjes së  gruas, burri  trashëgon dyfishin që do ta kishte trashëguar gruaja po të vdiste ai pra burri trashëgon një hise më shumë. Këtë e argumentojmë me ajetin kuranorë;
-Juve(burrave), ju takon gjysma e asaj që kanë lënë gratë tuaja, nëse nuk kanë fëmijë, e nëse kanë fëmijë, atëherë për ju është një e katërta nga ajo që kanë lënë,pasi të zbatohet testamenti që kanë lënë ose ti paguhet borgji,
 “Dhe grave ju takon një e katërta nga ajo që lini ju, nëse nuk keni fëmijë, e në qoftë se keni fëmijë atyre ju takon një e teta...”. (Nisa 12)

2. TRASHËGIMIA E FEMRËS BARAZI ME MASHKULLIN

Femra trashëgon barazi me mashkullin në këto raste

E para: Baba dhe nëna trashëgojnë hise të barabarta kur i vdekuri
lë pas vete fëmijë qoftë mashkull, qoftë femër.
Zoti i Lartëmadhëruar në Kur’an thotë:
“Kurse prindërve, çdonjërit prej tyre i takon  një e gjashta që ka lënë, nëse ka fëmijë” (Nisa 12)
Shembull
Nëse i vdekuri len pas vete vetëm nënën babën dhe një djalë atëherë ndarja bëhet kështu;
1/6 i takon  babës
 1/6 i takon nënës
4/6 i merr djali pjesën  shtesë (teasibë).
Pra gjinia femërore trashëgon  barazi me gjininë mashkullore kur janë të një kategorie.

E dyta:Vëllezërit  prej nëne me motrat prej nëne
Nëse e vdekura  len pas vete burrin nënën , nje vëlla prej babe dhe një motër prej nëne atëherë ndarja bëhet kështu
½ i takon burrit
1/6 i takon nënës
Motra prej babe dhe vëllai prej babe marrin pjesë të barabarta prej sasisë së 1/3, pra secili nga 1/6 që do të thotë pjesë të barabarta mashkulli me femrën

4. FEMRA TRASHËGON MË SHUMË SE MASHKULLI

Në sheriatin islam sistemi i trashëgimisë bazohet ne dy çështje thelbësore e ato janë:
E para: trashëgimia obligative e përcaktuar me Kur’an dhe hadithe, që do të thotë trashëgimtarit i takon pjesa aq sa është përcaktuar tekstualisht dhe në mënyrë decidive duke filluar prej 2/3,1/3,1/6,1/2,1/4 deri në 1/8.

E dyta: trashëgimia obligative e papërcaktuar dhe e pa definuar, e cila trashëgohet pas trashëgimisë obligative. Këtu bëjnë pjesë trashëgimtaret të cilët  në sheriatin islam quhen trashëgimtarë “asaba” e që pastaj kemi 3 lloje të këtyre trashëgimtarëve.

1. ASABA BI NEFSIHI (Bashkëtrashëgimtari me gjininë e tijë): ku  bëjnë pjesë
 djali me djalin e djalit;
baba me gjyshin,
vëllai me vëllanë e babës dhe fëmijët e tyre,
axha me djemtë e tij.

2. ASABA BIL GAJRI(Bashkëtrashëgimtari me gjininë tjetër):ku bëjnë pjesë
 vëllau me motrën,
djali me vajzën,
djali i djalit me vajzën e djalit e kështu me radhë.


3. ASABA MEAL GAJRI(Bashkëtrashëgimtari me rangun tjetër):ku bëjnë pjesë:
Motra me vajzën ose me vajzën e djalit
Motra e nënës me vajzën ose me vajzën e djalit
Motra  e babës me vajzën ose vajzën e djalit.
Rregull është që në rend të parë pjesën e trashëgimisë e marrin personat obligativ çka u takon në formë të prerë,e pastaj  e trashëgojnë  trashëgimtarët e quajtur “asaba” të cilët e marrin pjesën tjetër të mbetur pas farzit.
Është e vërtetë se femrat më shumë trashëgojnë pjesë obligative, që do të thotë se në të shumtën e rasteve trashëgimia obligative është më fatlume për ta se sa trashëgimia “asaba”. Këtë do ta dëshmojmë në vijim:

Trashëgimtarët obligativ (As’habul furud)
2/3 Trashëgojnë
1. dy vajza e më shumë 2. dy vajza të djalit e më shumë 3. dy motra e më shumë 4. dy motra të babës e më shumë.

1/2Trashëgojnë
1. një vajzë , 2. një vajzë djali, 3. një motër,. 4. baba, 5. burri

1/3Trashëgojnë
1. nëna, 2. motra prej nëne, 3. vëllai prej nëne.

1;6 Trashëgojnë
1. nëna, 2gjyshi, 2. vajzat e djalit, 3. motrat, babës, motrat, nënës, vëllai prej nëne, 4. baba, 5. Gjyshi 6. Gjyshja.

1/4 Trashëgojnë
1. burri, 2. Gruaja.

1/8 Trashëgonë
Gruaja

Shumë qartë shihet  se trashëgimtar obligativ (farz) në kur an janë më shumë femra se meshkuj.
1/3 e trashëgimisë vetëm në një rast meshkuj ndërsa në tri raste  tjerat raste femra.
1/2 e trashëgon vetëm një rast mashkulli në tri raste të tjera femrat.
1/3 e trashëgon vetëm një rast mashkulli ndërsa në dy raste femra.
1/6në tre raste trashëgon mashkulli pesë raste femra.
1/4në një rast femra në një rast mashkulli.
1/8 trashëgon femra.
Proporcioni i trashëgimisë farz meshkuj me femra është 17 me 6 në favor të femrës.

4. FEMRA TRASHËGON NDËRSA MASHKULLI PARALEL NUK TRASHËGON

Ka raste ku femra trashëgon, ndërsa ne rast tjetër të ngjashëm mashkulli nuk trashëgon.
 Shembull,
I vdekuri len lë pas vete Burrin,babën,nënën,vajzën dhe vajzën e djalit,
.    
    Burri               Baba                   Nëna   Vajza     Vajza e djalit
1/4 1/6  +                    
pjesën shtesë 1/6      
  1/2        
  1/6  


 I vdekuri len pas vete Burrin,babën,nënën,vajzën dhe djalin e djalit
    Burri               Baba                   Nëna   Vajza     Djali i djalit
1/4 1/6  +                    
Pjesën shtesë 1/6      
  1/2        
  0


Ne rastin identik vajza e djalit  ka trashëgua ndërsa po i njëjti rast kur është djali i djalit ai nuk ka trashëgua.
Pra në rast identik ku vajza e djalit ka trashëgua një të gjashtën pjesë farz, ndërsa mashkulli, pra djali i djalit nuk ka trashëgua sepse është trashëgimtarë asaba e në këtë rast nuk ka mbetur asgjë. Nëse thuhet po në këtë rast mashkulli ka të drejt  në testamentin obligativ (vasijetin vaxhib). Përgjigja është se për testamentin obligativ nuk janë pajtuar  të gjithë dijetarët. (Nuk është aprovua ixhmai).

Dr. Musli Vërbani